شاهراه حلقوی افغانستان

سرک حلقوی افغانستان

از کریم پوپل

انقشه بزرگ راه حلقوی افغانستان

وزیران اقتصادکشورها در فلپین بمنظور راه اندازی خط آهن و سرک حلقوی در افغانستان جلسه نمودند

شاهراه حلقوی افغانستان:پروژه شاهراه حلقوی افغانستان که حدود ۳۳۶۰ کیلومتررااحتوا میکند.این پروژه از کابل شروع شده پس از گذشتن از ولایات پروان بغلان سمنگان مزارشریف شبرغان میمنه بادغیس هرات فراه هلمند قندهار غزنی وردک ودوباره بکابل میرسد. یعنی چهارده ولایات را بهم وصل مینماید.این پروژه دارای ۹ شاخه سرحدی میباشد. این شاهراه درشهر پلخمری با سرک پلخمری قندز شیرخان بندر تقاطع مینماید که هم مرزتاجکستان است. در مزار شریف با سرک حیرتان مزارشریف تقاطع مینماید که ازبکستان را وصل مینماید.دراندخوی ازطریق سرک آقنه ترکمنستان را وصل میسازد.پس از رسیدن به هرات با سرک هرات اسلام قلعه تقاطع نموده مرز ترکمنستان را میپیماید .وهکذا در هرات از طریق راه هرات قلعه نو ایران را با خود وصل مینماید. در فراه با سرک ۵۱۵ بکوا دلارام زرنج گلبهار را متوصل میگردد. درقندهار باسرک قندهارسپین بولدک وصل شده.بندر سپین بولدک رابا بندر چمن بلوچستان وصل میسازد. درشهر کابل یک شاخه ان به جلال آباد و پشاور وشاخه دیگر آن به لهوگر پکتیا و پکتیکا وصل میگردد. درگذارش نامزد وزیر فواعدعامه عبدالقدوس حمیدی مورخ۴٫۷٫۱۱۳۸۹ چنین نگاشته شده است. [سرک های منطقوی یا شاهراه ها که شامل سرک های حلقوی بوده و افغانستان را به ۵ کشور و ۲ سرحد وصل می کند که طول مجموعه آن ۳۳۶۰ کیلومتر می باشد. سرک های ملی که ولایات را به ولایات و شاهراه های منطقوی وصل می کند، طول مجموعه آن ۴۹۵۰ کیلومتر است. سرک های ولایتی که ولایات را به ولسوالی های مربوط و ولسوالی ها را به ولسوالی ها وصل می نماید ، طول مجموعه آن ۹۶۰۰ کیلومتر است.].این سرک فعلادارای ۹ شاخه سرحدی داردکه دوشاخه به تاجکستان یک برازبکستان دو برترکمنستان دوبراین (هرات و زرنج) دو بر پاکستان متوصل میگردد.کار سرک حلقوی تا حدود زیادی بپیش رفته صرف حدود۲۳۱ کیلومتر بین میمنه بادغیس و هرات بدلیل عدم مصونیت و امنیت به کندی پیش میرودودر همین ساحه تکمیل نشده.
.

 

امضا قراردادبا رئس بانک آسیائی بمنظور احداث سرک حلقوی

 

۱ تاریخچه

کارسروی ونقشه کشی سرک کابل شبرغان [که جز سرک حلقوی است] از سال ۱۳۴۲ با همکاری کشور اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق آغاز شد.کارشاهراه کابل قندهار هرات درسال ۱۳۳۶ با همکاری متخصصین ایالات متحده امریکا آغاز گردید.کارهردو سرک تحت اداره وزارت فواید عامه و ارتش افغانستان بپیش میرفت. اراضی کابل هرات بجز ولایت میدان اراض هموار بوده کار آن بسرعت پیش میرفت .ولی اراضی کابل مزارشریف و میمنه هرات اراضی نا هموار بوده کارآن تا به حال تکمیل نگردیده است.که مشکلات امنیتی تا حدود زیادی نیز سکتگی در کار را وارد نموده است.کارسرک کابل هرات از سال ۱۳۵۹-۱۳۸۱ بکلی متوقف بود.ولی کارسرک کابل شبرغان در سالهای ۱۳۶۰ توسط کارشناسان روسی دوباره آغاز یافت سرک کابل الی ولسوالی جبل‌سراج از ده متره به چهل متره عریض گردبد.ولی الی سال۱۳۸۱ کار سرک قیصار و بالا مرغاب که در حدود ۲۳۱ کیلو متر میشود متوقف بود.فعلا کار تا حدود پیش رفته است.در زمانیکه سرک حلقوی طرح شده بود طرح نصب پایه های برقی و راه آهن در کنار این جاده نیز درنظر گرفته شده بود. چون یک افغانستان کشور کوهی است از یک راه باید به چندین مقصد استفاده نماید.درین خط حلقوی ولایات مولد برق بولایات مصرف کننده باید برق بدهند.مصارف مجموعی سرک حلقوی به ۳ ملیارد دالر تخمین گردیه بودکه تا حال ۲٫۵ ملیارد بالای آن مصرف گردیده است.

                    گوشه از  کار قیر ریزی پروژه  سرک کابل بامیان

 ۲ شاخهای اصلی بزرگ راه

پس از سال ۲۰۰۱ کارترمیم کاری سرک حلقوی آغاز گردید درجنب ترمیم این شاهراه کشورهای منطقه بمنظورسهولت کارخویش وارد همکاری شدند تا در افغانستان در پروژه سرک سازی راه آهن و پا یپ لاین گاز همکاری نمایند.که از پروژه های خورد و بین امللی چنین مینگارم.

• ۱.A۰۱ پروژه تورخم اسلام فلعه هرات را بنام A۰۱ یاد مینمایند.بودیجه مالی این پروژه را ایالات متحده امریکا و عربستان سعودی میپردازد . این پروژه توسط گروپ امریکائی بنام لویس برگر گروپ سروی و محاسبه شده کار پروژه را کمپنی ترکی و کمپی های ایرانی پاکستانی و هندی پیش میبرند طول این سرک ۲۲۰۰ کیلو منر میباشد.این سرک به ادامه شاهرا بین المللی AH۱ میباشدکه پاکستان را به ایران وصل مینماید.
• الف:احیا و باز سازی سرک کابل سروبی.این سرک به طول۶۶٫۷ کیلو متر به مصرف مجموعی ۲۵٫۹ ملیون ایرو از کمکهای اتحادیه اروپامیباشد. کاراین پروژه در ۲۰۰۴ - ۲۰۰۶ توسط کمپنی چینائی به اکمال رسید.
• ب: احیا و بازسازی سرک سروبی جلال آباد:کارای پروژه توسط کمپنی چینائی به قیمت ۲۵٫۶ ملیون ایرو از طرف اتحادیه اروپا تمویل گردید.کارپروژه در ۲۰۰۳ شروع و در ۲۰۰۶ تکمیل گردید. صورت گرفته است.
• ت .احیا وباسازی سرک جلال آباد تورخم:این سرک بطول۷۸ کیلومتر با حزینه ۱۶٫۷ میلون دالر توسط کمپنی FW پاکستان قراردادگردیده بود. کار این پروژه در ماه اگست ۲۰۰۳ آغاز و در جولای ۲۰۰۶ کار ان به اکمال رسید.

• ۲ . A۷۶ این سرک از کابل شروع شده پس از گذشتن از ولایت پروان بغلان سمنگان مزارشریف جوزجان میمنه بادغیس در هرات با سرک A۷۷ وA۰۱ وصل وادامه مییابد.
• الف:باز سازی سرک کابل اولنگ بطول مجموغی ۱۰۰ کیلو متر به قیمت ۳۱٫۲ میلون دالر از طرف بانک جهانی تمویل گردید.کار این پروژه را یک شرکت ترکی به اتمام رسانیده است.
• ب:بازسازی اولنگ دوشی:این پروژه بطول ۷۵ کیلومتر به قیمت ۲۹٫۲ میلون از طرف بانک جهانی تکمیل گردید.
• ت:سرک پلخمری نائب آباد حیرتان:بطول مجموعی ۲۲۴ کیلومتر به ارزش ۲۸٫۷ میلون دالرامریکائی با یک کمپنی کوریائی عقد قرار دادشده است. کاراین سرک در سال۲۰۰۶ ختم شد.
• ث.پروژه سرک بلخ اندخوی:به طول ۱۸۲ کیلو متر ه ارزش مجموعی ۳۶٫۲ میلون دالر امریکائی از بودیجه بانک جهانی تمویل شده است.کار این پروژه در ۲۰۰۶ ختم شد.

 ۳ شاخهای فرعی و ارتباطی شاهراه افغانستان

• ۳.A۷۷ این سرک از جبل السراج شروع شده(راه شبر)پس از گذشتن از ولایت بامیان چغچران به سرک A۰۱ هرات وصل میگردد.طول مجموعی این پروژه 830 کیلومتر میباشد.این سرک دره های زیبا صعب العبور وپر برف کوهای هندوکش و بابا را چیره نموده به اراضی هموار هرات خاتمه مییابد .تابستان این سرک در آینده ها از جمله راه های زیبا جهان خواهد بود.این سرک فاصله بین کابل هرات را ۳۳۰ کیلو متر کوتاه میکند.
• الف. پل متک بامیان  :کار این سرک با تائید از بیانیه سرپرست وزارت فواید عامه توسط قوای نظامی امریکا با بودیجه مالی کشور امریکا االی بامیان بپیش برده خواهد شد.
• ب.یکاولنک بامیاناین جاده از خط سرک A۷۷ که ازشهریکاولنگ مرکز ولایت بامیان میگذرت شروع به شهر بامیان کهن ختم میشود.طول این سرک 97 کیلومتر با عرض 7 متر با بودیجه مالی مبلغ 69 میلون دالر از طرف بانک جهانی و اداره همکاری جاپان تمویل میگردد.کار این پروژه در 24 اسد سال 1389 شروع شده در ماه نومبر 2011 باید ختم شود.[[۳]]
• ۴.سرک مزارشریف –دره صوف و بامیان -دایکندی ، ارزگان –قندهار،طول این سرک حدود ۱۱۰۱ کیلومتر راه را دربر میگیرد.
• ۵.سرک شبرغان ،سرپل، سنچارک، بلخاب ،دلارام که بالاخره به زرنج و از آن طریق به بندر چابهارسرحد ایران وصل می شودطول این سرک از شبرغان الی چهاربهار حدود ۱۱۵۰ کیلومتر را در بر میگیرد و زرنج را با بندر چها ربهار وصل میکند.

الف:پروژه دل آرام زرنج:طول این سرک ۲۰۰ کیلومتر به ارزش ۸۵ میلون دالر توسط دولت هند ساخته شده است.پروژه در ۲۲ جنوری ۲۰۰۹ ختم شده است.

• ۶.پروژه سرک چاریکار گلبهار پنجشیر بدخشان : کاراین پروژه بدوقسمت تقسیم گردیده بود.
• سرک چاریکار گلبهار به طول۱۹٫۲ کیلو متر و قسمت دوم از گلبهار الی بازارک پنجشیر به طول ۵۰ کیلو متر میباشد.کار این پروژه توسط کمپنی امریکائی لویس برگر انجام یافته است.باقیمانده کارالی جرم بدخشان از راه (پریان)،حصه علیای دره انجمن توسط تیم پی آر تی بپیش خواهند برد.
• ۷.پروژه سرک نورستان بدخشان تحت غور قرار دارد
• ۸. پروژه سرک دوشی بامیان تحت غور است
• ۹. پروژه سرک کندوز دشت آبدار میر علم خلم این سرک بطول ۱۱۶ کیلومتر با هزینه ۸۰ میلون ایرو توسط کشور آلمان از بودیجه بانک انکشافی انکشور تمویل خواهد گردید.کار این پروژه از میزان سال ۱۳۸۹ آغاز شده است.این پروژه تاجیکستان را با ایران وصل میسازرد.
• ۱۰. پروژه سرک سروبی جبل سراج درحال سروی است
• ۱۱. پروژه سرک میدان شهر- بامیان تکمیل گردیه و به بهره برداری سپرده شده است. این سرک داری طول ۸۲ کیلو متر میباشد.هزینه که درین سرک بمصرف رسیده مبلغ ۸۳٫۴ میلون ایرو از کمکهای کشور ایتالیا میباشد .این پروژه تونل به طول ۵۰۰ متر را نیز در خود داشت.
• ۱۲. پروژه اعمارتونل ۲۴ کیلومتری در سالنگ تحت غور است.
• ۱۳. پروژه سرک پکتیا خوست بندر غلام جان سرحد پاکستان تحت سروی است.
• ۱۴. پروژه سرک پلخمری شیرخان بندر:این پروژه به طول ۱۶۸٫۲ کیلو متر به ارزش ۲۹٫۹ میلون دالرامریکائی از طرف بانک جهانی تمویل گردید.
• ۱۵. پروژه سرک کابل لته بند از راه ولسوالی سارک گندمک تحت سروی است.
• ۱۶.پروژه سرک قندهار گرشک :طول این سرک به ارزش ۲۳۸ میلون ین جاپانی از طرف کمپنی جایکا جاپانی تکمیل میگردد.این پروژه ختم نشده است.
• ۱۷.پروژه قندهار -سپین بولدک :به طول مجموعی ۱۰۳ کیلومتربه قیمت مجموعی ۲۴٫۲میلون دالر با یک کمپنی هندی عقد قرار داد گردیده است. کار این پروژه در ۲۰۵ خاتمه یافت.
• ۱۸.پروژه هرات ارملک:به طول ۶۰ کیلو متر به قیمت مجموعی ۲۳ ملیون دالر به همکاری دولت ایران با شرکت آبادپارس ایرانی قرار داد گردیده است. کار این پروژه ختم است.
• ۱۹.پروژه سرک بین اشکاشم وفیض آباد:این سرک پس از اینکه کار پل اشکاشم مرز بدخشان وتاجکستان ختم گردید کار این پروژه در2008 شروع در2010ختم گردید. طول این سرک بطول 110 کیلومتر با هزینه مجموعی پل و پلچک 105 میلون دالر تعین گردیده است.بودیجه مالی این سرک را دولت امریکا  طور بلاعوض کمک نموده است
• 20.سرک حلقوی درواز ها ،پامیرات و ولسوالی بهار ک فیض آباد،کشم ،جرم این پروژه هزینه خیلی زیاد را در بر داردچون مناطق کاملا کوهی وناهموار است.دولت افغانستان در ماه ثور سال 2011 صرف پروژه فیض آباد و بهارک رابا هزینه هشت میلون دالر آغاز خواهد نمود.(وبگا پرزدند افغانستان [[۱]] وبگاهآزانس دولتی اطلاعاتی باختر [[۲]]طبق راپور محترمه فوزیه کوفی نماینده مردم بدخشان در ولسی جرگه کارهموارکاروجفله اندازی سرک حلقوی دروازهاولایت بدخشان روز21 عقرب سال 1389 توسط جاراله منصور وزیر وزارت انکشاف دهات افتتاح گردید طول این سرک 140 کیلومتر و هزینه 11 میلون دالر امریکائی را دربر خواهد داشت.کار این پروژه درمدت 3 سال تکمیل خواهد شد. که شش ولسوالی رابا هم وصل میسازد.این سرک الی دریای آمو ادامه پیدا خواهد نمود.[[۴]]

*3.منابع و جستارهای وابسته

• ۰.تعداد پروژه های سرک سازی کمپنی لویس برگر در افغانستان در وبگا لویس برگر

http://www.louisberger.com/OurProjects/Asia/IRP

• ۰۱.اعمار پروژه سرک دل آرام زرنج توسط کشور هند در وبگا [Delaram-Zaranj road opened ] وهم در وبگاهندو [[۳]]
• ۰۲.وبگا ناتو در مورد باز نمودن راه ابریشم در افغانستان[links to the Virtual Silk Highway]
• ۱.ویکی پیدیا انگلیسی Route ۵۱۵ (Afghanistan
• ۲.سرک ازبکستان مزارشریفAfghanistan–Uzbekistan Friendship Bridge ویکی پیدی انگلیسی
• ۳.شاه راه حلقویHighway ۱ (Afghanistan) ویکی پیدیا انگلیسی
• ۴.وبگاه وزارت مالیه افغانستان کمک و بودیجه مالی راه مواصلاتی افغانستانhttp://www.mof.gov.af/dari/Roadad_ha.htm
• ۵.نقشه کشی و دیزاین سرک کابل تورخم توسط کمپنی WSP انگلیسی[[۴]]
• ۶.راپور وزارت کار افغانستان در موردسرکهای افغانستان

[[۵]]

• ۷.|روژه بزرگ راه افغانستان و تاجکستان[[۶]]
• ۸.پروژه سرک حلقوی افغانستان-پروژه نمبر یک قیصار بالا مرغاب دولت اسلامی افغانستان

[|اداره پروژه سازی]

• ۹.قرار داداحداث سرک قندز -خلم بین وزیر ملیه افغانستان و رئیس بانک انکشاف آلمان به امضا رسید مورخ ۴ میزان ۱۹۸۹ [[۷]]
• 10.وبگاه وزارت فواید عامه افغانستان.آغاز قیر ریزی اولین سرک پخته افغانستان
• http://mopw.gov.af/fa/News/347

رده‌های صفحه (+⁺): راه‌های افغانستان (−) (±) (↓) (↑) (×) | (+)

جشن نوروز در افغانستان

از کریم پوپل

تدویر مراسم وبرپانمودن جشنها اصولاً هویت ملی ؛فرهنگی ، عقیداتی و مذهبی  هر ملتی را تشکیل می دهند و هر مراسمی بیانگر علائق، سلیقه ها و فرهنگ ملت و هم  تعلقات قومی آن دیار بشمار می رود.

جشنها امروز در بین تمامی اقوام مختلف جهان برگزار می شود و این جشنها در هر نقطه و منطقه ای از زمین با نقاط دیگر  تفاوت دارد . بعض از مراسم  از قالب یک ملت برخاسته با حرکت اجتماع اثرات خویش را در محیط همجوار می اندازد .  در چند نسل اهسته آهسته به جهانی تبدیل میشود .هر مراسم جشن وسایر مناسک دارای مبدا میباشد .این مبدا توسط حوادث تصادف  امر وغیره مسایل طبعی وغیر طبعی  توسط  گروه کوچک و یا بزرگ بنیاد گذاشته میشود .ودر چند نسل به فرهنگ ملل  تبدیل میشود. نوروز یکی از سنت های پر ارزش کشور ما   است.با  وجود هزاران سال نشیب و فراز هنوز هم یکی از شاخص های اساسی فرهنگی در افغانستان به حساب می آید. گرچه در مورد چگونگی و زمان پیدایش نوروزهنوز تحقیقات ادمه دارد. ولی از افسانه ها آثار و ابدات  انسان تا حدود تخمین نموده میتواند که عمر این سنت به درازای عمر اقوام آریایی است. در افغانستان پیشینهً حداقل 3000 ساله داشته و ریشه های عمیقی در نظام مذهبی زرتشتیان دارد. به طور سنتی آغاز نوروز را به یاما پادشاه (در زبان ایرانی جمشید) فرمانروای اساطیری بلخ، نسبت می دهند. این افسانه در آثار بزرگانی چون ابوریحان بیرونی، طبری (مولف کتاب تاریخ الرسل والملوک، معروف به تاریخ طبری) و فردوسی بازتاب یافته است. م

میله نوروز در آرامگاه حضرت علی شهر مزارشرسف

 با ظهور و گسترش اسلام، مردمان همان وقت غرض اعیار ساختن نوروز  طریقه نو مذهبی را با آن علاوه کردند . نوروز دراین کشور با ارزشهای دینی در آمیخت و غنای بیشتری یافت واین روز خجسته تا امروز حفظ شد.  چنانچه بر افراشتن جهنده (پرچم، بیرق) حضرت علی ، در شهر مزارشریف، مراسم بر افراشتن جهنده در سخی کابل  و بر افراشتن توغها وعلمها در سایر مناطق افغانستان  اوج آیین های نوروزی  را  درافغانستان بیشترساخت.                     

.. هرقدر بتاریخ آسیای میانه عمیق شویم بخدی متمدن از همه بوده است.مراسم رسمی نوروز درهمین دیار انجام میگرفت که تا امروز درسخی مزارشریف یا قریه خیر آباد صورت میگیرد.میله که درین شهر برپا میشود در هیچ نقطه جهان چنین میله 40 روزه وجود ندارد.چون در ایام قدیم  کشورهای آسیای میانه  افغانستان و ایران یک کشور بودند. وتاریخچه عید نوروز رسماً از زمان زردشت و قوم اریائی شروی میشود.ایرانیان خطاً خودرا میراث این عید کهن میدانند.درحالیکه عید نوروز به همه ملیت تر ک آریائی وغیره تعلق دارند. عید نوروز درکشورهای آسیای میانه طبعی است که چهل روز را در بر میگیرد پس از اول حوت  تغیرات در آب هوا وپس از 15 حوت تغیرا ت درمحیط طبعی دیده میشود سبزه ها وگندم تا حدود 2-3 سانتی سر میکشند و حیوانات بچرا برده میشود . پس از 27 حوت احساس بهارواقعی با گرما 15 -20 درجه حرارت و آفتاب روشن و سفید وجود دارد  وگل های لاله دشتها را سرخ میسازد.تا اولین محصول زراعتی سال (زنبورچه کوک سلطان و خربوزه برگ نی )هوا ملایم است که مردم زیر اشعه افتاب زیاده خودرا نگه میدارند.که حدود 40 روز را در بر میگیرد. ولی در تعین روز اول سال صرف انسانها مداخله کرده است. نگارنده مدت 10 سال در مزارشریف زندگی نموده ام تا کسی درین دیار زندگی نکند نوروز واقعی را نمیداند. مردم در زمانهای قدیم میوه جات را خشک میکردند واز آن استفاده میکردند ولی پس از گرم شدن هوا آنر تر کرده نیز میخوردن که اب خیلی قوی بشمار میرفت.بعدا این هفت میوه را ضمیمه عید نوروز کردند. در آنزمان 9 میوه خشک وجود داشت .دومیوه خشک که یکی خربوزه خشک و توت سفید بوداز میان برداشته شدزیرا در مدت دو سه روز شیره خود را با اب نمیدهد.

عید نوروز که همه ساله  مصادف است با روز  اول حمل آغاز یک دور تازه را در گردش         زمین مشخص می سازد. بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان، مجمع عمومی سازمان ملل در نشست ۴ حوت ۱۳۸۸ (۲۳ فبروری ۲۰۱۰) ۲۱ ماه مارس را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز به‌رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی با ریشه آریائی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند توصیف شده‌است.

               

  حامد کرزی اشتراک در اجلاس روز جهانی نوروز         مراسم بلند کردن جنده سخی در شهر کابل

پیش از آن در تاریخ ۸ میزان ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به عنوان میراث غیر ملموس جهانی، به ثبت جهانی رسیده‌ بود. در ۷حمل ۱۳۸۹ نخستین دورهٔ جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد.ایران و افغانستان که روز اول سال شان مصادف با روز نوروز میکند. از عمده ترین کشورهای این عید شمرده میشود. هموطنان ما توجه کنند که این عید زمانی مانند جشن دیواری هند گاو بازی ایتالیا وجشن بادنجان رومی اسپانیا  خواهد شد که میلونها تورست را در خود دارد.ایرانیها میخواهند این فرهنگ بخدی را از خود نمایند و مرکز این عید را ایران سازند که مخالف هستم. بنظر بنده نوروز میراث کشورهای اطراف دریای آمو هستند.بعدا به سایر کشور ها ی شرق میانه کوردنشین، عراق ترکیه قرغزستان قزاقستان استراخان ارمنستان قفقاز  پاکستان بنگله دیش هندوستان  نیپال بوتان تبت  ایغورستان تاتارستان سودان زنگبار (کشور افریقای) امریکای شمالی وگروه های کوچک افغانی و ایرانی مقیم اروپا امریکا و آسترلیا انتشار یافت.واین کشور ها نیز نوروز را تجلیل میکنند. عید نوروز را دردو کشور افریقای ایرانیان در زمان حکومت هخامنشیها و انگلیسا از طریق انتقال دادن  150 فامیل مسلمان هند انتقال داده است..

    

گل سرخ در دشتهای مزارشریف                                بز کشی در روز نوروز

فهرست رسوم  که در آئین نوروز نهفته است.

1.خوشی پختن وکپچه زدن سمنک برای زنان و دختران

2.آماده ساختن میوه هفت میوه

3.پختن نانهای پر لذت و مزه دار خصوصا سبزی چلو .

4.پوشیدن لباسهای قشنگ نوروزی

5.میله دهقان ،فروشات تخمیانه جات ونهالهای زراعتی

6.اجرای سپورتهای مخصوص افغانی از قبیل بزکشی  ،شمشیر جنگی ، بیل بازی تخم جنگی ، ناتک ،سگ جنگی، مرغ جنگی ، کوک جنگی در محلات میله  و هم کوه گردی ، پیاده گردی گروهکی به آرامگاه ها و نقاط دور از شهر وکشتن اطفال به خانها غرض اخذ تعایف نوروزی. نیز درین فرهنگ شامل اند.

7.نامزد داران غرض دیدن نامزد خود با مقدار از ماهی و جلبی به خانه خسر  میروند و هم مقدارکوچک تحفه از فامیل  .نامزد خویش  بدست میاورند

        

        دکان جلبی وماهی و علیم پزی                                    

8.مردم کابل بعد از نماز صبح برای زیارت عزیزان از دست رفته خویش به شهدای صالحین میروند. تا ازمردگان خودنیز باخبری کنند.

9.روز خیر وبرکت وروز امید واری شمرده میشود .دکان داران پیشه وران  دست فروشان  کسبه کاران دهقانان  خوب فروشات نموده و یک روز پر میمنت خرید وفروش شمرده میشود.تاجرین و سایر متنفضین در مسجد ها و زیارتها خیراتها مینمایند و در سرکها در آبدان ها  از شربت  بوره واسفرزه تهیه نموده به مردم رایگان توزیع مینمایند تا سال شان فال نیک داشته باشد. گرچه از نوروز به مثابه جشن ملی  تقریبا درتمام افغانستان یکسان تجلیل میشود، اما در محل های مختلف این آیین ها در بعضی اماکن مقدس طور محلی برگزار می گردد که این بر تنوع و رنگینی نوروز در افغانستان می افزاید..

جنبش طالبان در یکی از نخستین حمله ها بر میراثهای فرهنگی کشور، برگزاری آیین های نوروزی را به این تعبیر اینکه غیر اسلامی است، ممنوع قرار دادند.اجرای چنین مراسم را جرم میدانستن..

 برای نخستین بارافغانسان در تاریخ خود، پنج بهار را بی نوروز سپری نمود. آغاز سال 1381 هجری شمسی در واقع تولد دو باره نوروز در افغانستان است.برای تولید کنندگان طالب یعنی انگلیس پاکستان و القاعده خیلی دردناک بود تا افغانها لحظه را به خوشی سپری کنند.

 

وقت آغاز عید نوروز

عید نوروز از لحظه اعتدال بهارشروع می‌شود. در علم  ستاره‌شناسی اعتدال بهاری یا اعتدال ربع در نیم‌کره زمین شمال به آن لحظه گفته میشود که زمین از خط استوا بطرف نیم کره شمالی میلان می نماید در روز اول حمل وقت شب و روزدوازده  ساعت میباشد. .  

منابع.

*1.ویکی پیدیا انگلیسی NUROZ

*2.نوروز ویکی پیدیا فارسی

3*شرح جشن نوروز عزیزالدین وکیلی پوپل زائی

*4.جفرافیای جشن نوروز ویکی پیدیا فارسی

*5.نو روز در افغانستان ساید بی بی سیhttp://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/story/2004/03/040317_mj-afgh-nawruz.shtml
*6.نوروز در افغانستان نوشته دوکتور کریم اله شهپرhttp://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:oVh_XPoLw4sJ:www.koofi.net/index.php%3Fid%3D2759+%D9%86%D9%88+%D8%B1%D9%88%D8%B2+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&cd=20&hl=da&ct=clnk&source=www.google.com

قوای هوائی افغانستان

قوای هوایی افغانستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نوشته کریم پوپل 

سمبول رسمی اردو ملی افغانستان

نیروی هوایی افغانستان یکی از سه شاخۀ اصلی اُردوی ملی افغانستان می‌باشد. نیروی هوایی اردو ملی افغانستان زیر نظر قوای مسلح افغانستان وقومندانی اعلی قوای مسلح افغانستان فعالیت می‌کند.

۱ تاریخچه

نخستین پرواز طیارات در آسمان افغانستان دو پروند هواپیمای جنگی انگلیسی بود که در سال ۲۶/۵/۱۹۱۹ میلادی رخ داد. این هواپیماها به قصد بمباران شهر کابل وارد فضای افغانستان گردیدند. پس از آنکه شاه امان‌الله در سال ۱۹۱۹ استقلال افغانستان را بدست می‌آورد، درصدد ایجاد نیروی هوائی در کشورش می‌شود. درسال ۱۹۲۱ سه تن از افسران افغانستان غرض کسب آموزش دربخش‌های هوائی به کشور ایتالیا فرستاده شدند.

1. : جَگرَن محمداحسان‌خان به سمت خلبان، موصوف با ارتقای رتبه به  قومندان نیروی هوائی مقرر گردید.
2.  تورَن غلام‌دستگیرخان در بخش فنی هواپیما
3.  تورن محمدهاشم‌خان در بخش کشف.

شاه امان‌الله در سال ۱۹۲۱ دو پروند طیاره نوع Airco DH.9A را از انگلیس و یک پروند را از کشور اتحاد جماهیر شوروی  خریداری نمود. ودر23 اگست  سال  ۱۹۲۴ میلادی۱۳۰۳ خورشیدی نیروی هوائی افغانستان رسما تشکیل گردید. در سال ۱۹۳۹ مکتب هوائی تاسیس گردید. مکتب مذکور چندین دوره فارغ‌التحصیلان در بخش هوائی داده‌است. این مکتب درسال ۱۳۵۶ به پوهنزی هوائی  تبدیل شد. که دارای ۴فاکولته هوائی بود. نیروی‌های نظامی و بخصوص هوائی در زمان صدارت  سردار محمدداوودخان (۱۳۵۲-۱۳۵۷ خورشیدی) توسعه داده شد. نیروی هوایی افغانستان در زمان ریاست جمهوری محمدداوودخان، تحولات چشمگیری را تجربه کرد. پس از سال ۱۳۵۷ در افغانستان در شهرهای مزارشریف، قندهار، هرات، جلال آباد، بدخشان و کابل در جنب  پروازهای ملکی پروازهای نظامی  نیز صورت می‌گرفت. 

۲ توان رزمی

اردو افغانستان تا پیش از سقوط دولت تحت حمایت اتحاد جماهیر شوروی، نزدیک به ۵۰۰ طیاره  و بالگرد تهاجمی داشت. اما در جریان سال‌ها جنگ داخلی در افغانستان، تقریبا تمامی آن‌ها یا به دلایل عدم رسیدگی فنی و یا در کشاکش جنگ داخلی از بین رفت.

تا پیش از اشغال افغانستان توسط نیروهای ناتو، بدنه اصلی نیروی هوایی افغانستان از بالگردهای ام‌آی-۱۷ روسی تشکیل شده بود.

۳ پایگاه‌های هوایی

افغانستان هم‌اکنون سه  میدان هوایی بین‌‌المللی دارد:

میدان بین‌المللی کابل، که در پایتخت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد

میدان بین‌المللی قندهار، که در جنوب افغانستان مورد استفاده قرار می‌گیرد و

میدان بین‌المللی هرات، که به تازگی بین‌المللی شده و در غرب این کشور مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. سه میدان هوائی بزرگ دیگر قیر ریزی شده  برای پروازهای داخلی (مُلکی) بین شهرهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. برعلاوه ۱۶میدان هوائی  کوچک محلی برای پروازهای داخلی بین مناطق دورافتاده و کوچک در سراسر افغانستان وجود دارند. این میدانهای هوائی  کوچک پخته نبوده روپوش سنگریزه دار  دارند و تحت قوانین پرواز بصری/چشمی (بدون استفاده از دستگاه‌های پیشرفتۀ هوانوردی همچون دستگاه خودکار نشست  ILS) فعالیت می‌کنند. میدان هوائی  اصلی افغانستان عبارتند از

میدانهای  بین‌المللی

میدانهای داخلی بزرگ

1. میدان جلال‌آباد
2. میدان قندوز
3. میدان مزار شریف

پایگاه‌های هوایی نظامی

1. پایگاه هوایی بگرام: بزرگترین پایگاه هوایی نظامی افغانستان که در نزدیکی شهرک باستانی بگرام در ولایت پروان واقع است.
2. پایگاه هوایی شیندند: در ولایت هرات واقع است.

۴ پرسنل

به گفته مقامات نیروهای هوایی افغانستان، در سال ۲۰۰۸ میلادی، ۶۰۰ پیلوت ومعاونین در نیروی هوایی افغانستان مشغول به کار بوده‌اند.

۵ دانستنی‌ها

• اولین شرکت هوائی داخلی افغانستان بتام آریانا افغان هوائی شرکت می‌باشد که درسال ۱۳۳۰ تأسیس گردید.
• اولین خلبان افغانی که در یک روز ۱۱ عملیات نظامی را اجرا می‌نمود مصطفی قهرمان بود.
• اولین کمپانی هوائی خارجی که در افغانستان فعالیت می‌کرد اندیمار نام داشت.
• اولین شرکت خصوصی هوائی در افغانستان شرکت کام ایر می‌باشد که در سال ۱۳۸۲ تأسیس گردید.
• دومین شرکت هوائی داخلی دولتی در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد که بنام شرکت هواپیمایی باختر (پشتو: باختر افغان الوتنه) یاد می‌گردید.
• اولین مدیریت ملکی هوائی در چوکات صدارت در سال ۱۳۳۳ ساخته شد که مدیر آن گُل‌بهارخان نام داشت.
• اولین فضانورد افغان عبدالاحد مومند می‌باشد که برای مدت ۹ روز با یک تیم روسی در فضا تحقیقاتی را انجام داد.

۶ منابع

1. ↑ افغانستان نیروی هوایی خود را احیا می‌کند (بی‌بی‌سی فارسی)
2. ↑ میدان هوائی  هرات بین المللی شد، (بی‌بی‌سی فارسی)، ۱۷ فوريه ۲۰۱۱ - ۲۸ بهمن (دلو) ۱۳۸۹
3. ↑ تارنمای وزارت ترانسپورت (راه و ترابری) و هوانَوَردی کشوری جمهوری اسلامی افغانستان، میدان‌های هوایی
4. ↑ تلاش‌ها برای تقویت نیروهای هوایی افغانستان (بی‌بی‌سی فارسی)

• انجمن نجوم جمهوری اسلامی افغانستان

۷ پیوند به بیرون

• وزارت ترانسپورت (راه و ترابری) و هوانَوَردی کشوری جمهوری اسلامی افغانستان (انگلیسی). بازدید در تاریخ ‏۷ مارس ۲۰۱۱.
• تاریخچۀ سقوط هواپیماهای مسافربری در افغانستان، تارنمای لَراوبَر
• نقش ترانسپورت در اقتصاد افغانستان، تارنمای کوفی.نِت

دره های افغانستان

نوشته کریم پوپل 

دره بامیان

افغانستان کشوریست با دره‌های فراوان و پهن در جهان. با نگاهی به نقشهٔ توپوگرافی افغانستان، این کشور را مملو از کوه‌هایی می‌یابیم که نیمی ازآن‌ها برای بیش از ۹ ماه مملو از برف‌اند. ارتفاع برف در زمستان در کوهای هندوکوش و پامیر در اکثر نقاط الی ۸ متر می‌رسد. از آب این برف‌ها هزاران دریاچه و ده‌ها دریا منشأ می‌گیرد. این دریاچه‌ها و دریاها در جریان میلون‌ها سال دره‌های طبیعی مملو از درختان گل‌ها و سبزه را تشکیل داده‌اند. در این دره‌ها چشمه‌هایی با آب شفاف و صحی جریان دارند. آب و هوا این دره‌ها در تابستان از ۲۵ درجه سانتی‌گراد در روز ودر شب ۵-۱۰ درجه سانتی گراد می‌باشند.
اکثریت این دره‌ها در قسمتهای شمال شرقی، مرکزی، جنوبی و جنوب شرقی افغانستان قرار دارند. قسمت‌های جنوبی و جنوب شرقی به نسبت وزش باران‌های مونسونی هند داری بارندگی در تابستان بوده که این ساحات داری جنگل‌های غلو و درختان بلندسوزنی برگ از قبیل سرو، ارچه، نشتر، بلوط، صنوبر، کاج، خنجک، بادام تلخ و جلغوزه می‌باشند. دره‌های افغانستان معمولاً همواری بین دوکوه قرار داشته و دارای طبعیت خاص می‌باشند.
کوه‌های هندو کش در صفحات شمال شرقی و سطوح مرتفی مرکزی قرار دارند. این کوه‌ها دارای شاخ‌ها و کوب‌چه‌ها می‌باشد که دره‌های متعدد را تشکیل داده‌است. درصفحات واخان و مرکزی بسیاری از این دره‌ها به نسبت هوای سرد خالی از سکنه می‌باشد.

 ۱ .دره‌های پرنفوس هندوکش شمالی

دره‌های واخان، شغنان، اشاوه، منجان، جرم، درواز، درایم، کشم، ارسج، حنجاب، فرخار، دره اشکمش، خوست فرنگ، سمندان اندراب، خنجان، دوآب وسراب، تاله برفک، می‌باشد.

دره مرگ

 ۲ .دره‌های هندوکش جنوبی

دره پنج، دره نور، کرم، پنجدره نجراب، باندول، اشپی، اسکین، دره هزاره پاران ده، ششل، سالنگ شمالی، اشاوه، کپچاق، چهارده، سیغان، کهمرد. شکاری، دره سالنگ جنوبی، درزاب، بلخاب،، پنجشیر(رخه، عنابه، بازارک، خنج)، غوربند، وغیره می‌باشد.

دره درواز ولایت بدخشان

 ۳ .دره‌های معروف کوه بابا

درقسمت مرکزی افغانستان قرار دارد و عبارتند از دره فولادی، دره ککرک، دره بامیان، دره غوربند، دره ترکمن وغیره.

 ۴ .دره‌های سفید کوه

دره خیبر، نازیان شینوار، ده بالا، پچیدواگام، وزیری، اچین، دره جاجی، خوگیانی، کجه، ماما، خیل، نکروخیل، شتوا، اشیان حصارک، غلزائی، تیزین، سروبی، چهار آسیا، موسئلی، سرخاک، التمور، چرخ، تنگی وردک، شنز، ناوه گی، جلگه غزنی، شلگر، آب بند، دله، ازخواه، تیرا، کرم، جاجی، رقبان، حسن خیل، مچل غور، ورد احمد زائی، زرمست، طوطا خیل، میدان خوله دره مین، شمل، نکه، مست توی بیرکوتی وغیره می‌باشد.

 ۵ .دره‌های زیبا کوه پغمان

این کوه که از شاخه هندوکش بشمار می‌رود دره‌های بیشماری را ساخته‌است. که عبارتند از دره سرخ پارسا، دره جات بهسود، سوخته وادی، میر سبز، ناهور، مالستان، دایه فولاد، غاب دایکندی و ایماقستان، یکاولنگ، دیزنگی،، جاغوری، اجرستان، می‌باشد. بطرف شرق وجنوب این کوه شکردره، گل دره، استالف، غازه، پغمان، پشه‌ای، جلگه میدان، جلریز، نرخ، بیک سمند، دیمراد، خوات، ترمی، قیاق گلبوری، تورکان، ککرک، شاکی، زرسنگ، قره باغ، زرد الو، تمکی، رسنه، سنگ ماشه، دی چوپان، خاک افغان، وادی ارغنداب و گیزاب وغیره.

 ۶ .دره‌های مشهور در سایر کوه‌ها

دره مرگ درنورستان، دره پیچ در ننگرهار، دره سنگین دروادی هلمند، دره صوف درولایت سمنگان، در آجر دربدخشان، دره کیهان سمنگان، چهارکنت ولایت بلخ، سیاد در تاشقرغان، اسماردرکنرهار یا ولایت کنر دره نجراب در کاپیسا وغیره دره‌های کم جمعیت و بدون جمعیت میباشند.

 ۷ .منابع

• کوه‌های افغانستان و معرفی ولایات افغانستان ویکی‌پدیا انگلیسی
• شبکه اطلاع رسانی عمومی افغانستان
• ساید واشنگتن پوست. عساکرامریکاوی دره کرونگل یا دره مرگ را رها کردند
• دره پیچ در ولایت ننگرهارنوشته ساید
• Replenishing Afghanistan’s Arghandab River Valley