نوشته کریم پوپل
درساید ویکیپیدیا
کشاورزی در افغانستانزراعت کلتوراست که تعلق به مهارت ومیکانیزه بودن کار دهاقین ، توپوگرفی ، آب و هوا و مساعد بودن شرایط دارد .و یا زراعت فن است که نسل بنسل میراث باقی مانده است.وهم زراعت کشت نبات دلخوا میباشد.نباتات وجنگلات خود روی زراعت نیست.افغانستان در موقیعت مرکز آسیا قرار داشته دارای اقلیم خشک نیمه گرم یا گرم میباشد.زمستان اکثر مناطق این کشور سرد و تابستان خیلی گرم دارد.سطح بارندگی طور اوسط ۲۵۰ ملی میتر میباشد.ارتفاع برف در زمستان در بعضی حصص مرکزی هندوکش وکوه‌های پامیر الی ۸ متر میرسد. بارندگی افغانستان از وزش جبهات سرد سایبریا و جبهات گرم ان از ابهای گرم بحر هند میباشد.ولایت کنر و نورستان از وزش بارنهای مونسونی هند مستفید میگردد.این ولایتها داری بارندگی۴۰۰-۴۵۰ ملی میتر میباشند.که اکثر ساحات این ولایتها مملو از جنگل نشتر سرب وجلغوزه میباشد. زراعت افغانستان در چوکات دو وزارت عمدتاًوزارت زراعت و مالداری و وزارت انکشاف دهات اداره میشود. پس از سال ۲۰۰۲ وزارت زراعت نتوانسته است کدام پرژوه بزرگ را روی دست گیرد ودلیل آن اینست تمام موسسات وانجیوهای خارجی درتحت [۱] وUSID مستقلانه کار مینمایند.واین موسسات با اداره سازمان ملل تمام بودیجه خویشرا متوجه وزارت احیاو انکشاف دهات ساخته است.پروگرامهای زراعتی را با ضروریات دیگر از طریق ان وزارت بپیش میبرد. ولی وزارت زراعت طرح های داشته است.طبق صحبت معاون وزیر وزارت زراعت برای تطبق پلان زراعتی خویش به 350 میلون دالر ضرورت دارد.. وهم اوباشان به آنعده پروژه های منظوری میدهند که قرار دادی باشند تا از ان سودی ببرند .بنابرین چنین وزارت سکتوری که سرنوشت میونها افغان در آن نهفته است کاری انجام نداده است. سوم زراعت مواد خام صنعت است. و زراعت در اقتصاد افغانستان بنیادی میباشد. با براه انداختن پروژه های بزرگ زراعتی تغیرات فاحش در وضع اقتصادکشور بمیان آمده وکشور ازاین حالت میبراید.و خودکفا از هر لحاظ میگردد بدین ملحوظ امکان دارد یکتعداد کشورهای نخواهند افغانستان ازیک بازار مصرفی به تولیدی تبدیل گردد.فعلا وزارت زراعت در ضمن پلان داخلی خود پروژه را بنام (OFWMP) پروژ تنظیم آبیاری را به ارزش ۴۱ میلون دالر امریکائی از بانک جهانی روی دست دارد. محل تطبیق این پروژه کابل جلال آباد مزارشریف و هرات میباشد. پروژه در حال تطبیق است.( منبع۱8) تمامی بودیجه که بانک جهانی کمک کرده است از طریق انکشاف دهات ووزارت فواعد عامه بوده بمصرف رسیده است. [۲]
۱ اقتصاد زراعتی افغانستان
طبق راپورUSID واحصایه وزارت زراعت ۸۰ فیصد مردم افغانستان مشغول پیشه زراعت و مالداری اند.که ۳۱٪ درآمد ملی از محصولات زراعتی بدست می آید. طبق احصایه سال۲۰۰۹ CIA FACTBOOK ۱افغانستان حدود ۸٫۵۵ بیلیون دالر واردات و ۲٫۱۲۸ بیلیون دالر صادرات به کشورهای ایالات متحده امریکا تاجیکستان پاکستان هندوستان وغیره داشته که پس از احجارقیمتی دومین عواید کشور را اقلام زراعتی تشکیل میدهد. که اقلام عمده آن میوه جات خشک پشم قالین نباتات طبی پوست حیوانات,وکوکنار (تریاک)بوده است. طبق راپور بانک جهانی و سی آی ای فست بوک باوجویکه از سال ۲۰۰۲تا فعلا درآمد افغانستان بشمول کمکهای خارجی ۸۱ .۲۹ بیلون دالر بوده است عواید سرانه این کشور ( منبع شماره 1 ) ۱۳۲۱ دالر اند.افغانستان از جمله ۱۶۸ کشور ۱۴۶مین کشور درحال رشد میباشد.زیرا این پولها در بانکهای کشور جمع نگردیده واپس بکشورهای خارج سازیر میشود. آنعده افغانهای که ازین مدرک پول بدست می آورند تا اکنون درپایداری دولت افغانستان اعتقاد نداشته سرمایه خودرا در کشورهای عربی هند پاکستان ازبکستان روسیه سر مایه گذاری نموده اند.وهم قرداد ها صرف با کمپنی های خارج میشود. که مایه یاس هموطنان با عزت ما گردیده است.حاصلات گندم درسال ۲۰۱۰ حدود ۴٫۵ ملیون تن بوده است. ملت افغان ٪۱۰۰ بالای نان گندم زندگی میکنند که ۴۵ فیصد زمینهای افغانستان تحت زرع همین نبات قراردارد. که ناکافی میباشد .متباقی را تاجرین از کشور قزاقستان و پاکستان وارد میکنند. بدلیل آنکه یک تعداد دهاقین به نسبت عدم استفاده از سیستم میکانیزه زراعتی ،کمبود متخصصین عدم امنیت سطح محصولات وبازدهی خیلی کم دارند..هکذا در ۳۲ سال جنگ نفوس از ۱۹ ملیون به 25 میلون رسید و لی توسعه زمین زراعتی و میکانیزه شدن منفی است.درکشورهای پیشرفته هردهقان حد اقل برای صد نفر غذا معیا میکند ولی درکشور ما 20 ملیون نمی تواند برای 25 میلون نان تهیه دارد.یک دهقان افغانی از یک جریب زمین لاغر 130-300 کیلو گندم بدست می اورند[۳].درحالیکه باید بیشتر از 750کیلو بدست ارند.درمجموع دهقانان افغانی از یک هکتار ۱٫۳ تن پاکستان ۴٫۹ تن هندوستان ۵٫۵ تن و کشورهای اروپائی المان و فرانسه و انگلیس ۷-۸ تن بدست می اورند. گدام گندم ابی شهر قندوز وگدام للمی تپه های کوه بابا که شامل ولایت بلخ دره صوف سنگ چارک وغیره قریه جات میباشد
حاصلات للمی اگر باران بارید 15-20\1 درصورتیکه باران نباشد 5-10 \1 است .یک سیرکشت شود 10-15 سیر حاصل
۲ اراضی زراعتی افغانستان
اراضی افغانستان از دیدگاه زراعت به ۶ گونه تقسیم شده است. - زمین های مزروعی -زمین های تحت غرس نهالها- که هردو قسمت۷٫۸میلون هکتار ۱۱٫۹۶ ٪ ساحه خاک را در بر دارد-علفچرها ۳۱ میلون هکتارکه حدود ۴۹ ٪-- جنگلات ۱٫۹ میلون هکتار ۳٪- زمین های تحت آب- وزمینهای غیر مزروعی میباشد. اراضی افغانستان طوریست که هرمنطقه دشت ودره اب هوا مخصوص دارند. مثلا ولسوالی سروبی که در۳۰ کیلومتری کابل موقیعت دارد در زمستان برف باری ندارد.[م3] ولایت قندهار خوست جلال آباد لغمان گرم سیر بوده در زمستان برف باری ندارد. طبق راپور سازمان غذائی جهان مساحت خاک کشور۶۵۲،۲۲۵ کیلومترمربع یا ۶۵،۲۲ میلون هکتار میباشد.(م2).۱بر۶حصه خاک رادشت تشکیل داده است که به مساحت ۱۰۸۷۰۴ کیلومترمربع ۱۰،۸۷۰میلون هکتارمیشود(۶ ). بالاتر از ۸۰ فیصد منبع آبی افغانستان را کوهای هندوکش تشکیل میدهد . درمجموع ۷٫۸ میلون هکتار ساحه قابل کشت میباشد. ازجمله ۳٫۳ میلون هکتار (181.5میلون جریب) آبی ۴٫۵ میلون هکتار( 22.5میلون جریب) للمی و یابارانی وجود دارد. ازجمله ۴ ملیون هکتار تحت کشت میباشد.در سال ۲۰۱۰ حدود ۳،۱ میلون هکتار تحت زرع علوفه جات و از جمله ۲ ملیون هکتار تحت زرع گندم قرار داشت. از لحاظ کلتوری زمینها افغانستان به ۳ دسته تقسیم شده اند سیر اب کم اب وللمی. زمین های سیر آب حدود ۱٫۸ میلون هکتار را دربر دارد ( ۱۸). افغانستان منشع مادر و گدام وراثت بسیاری نباتات است. طور طبیعی به جز چند نبات محدود همه نباتات درین خاک می رویند.در شمال افغانستان ۱۲ ورایتی خربوزه تربوز کدو ترائی ۴ نوع زردک شرین بامیه میوه جات زردآلو قیصی انار انجیر توت بادام پسته ،گندم للمی وآبی جو جوار جودر ارزن وغیره میروید.ولی چیز براهمیت اینست که نباتات صنعتی از قبیل لبلبو پنبه تنباکو گل آفتاب‌گردان ؛ نباتات چون شرشم زغر کنجد نباتات نشه آور چون چرس و کوکنار نباتات طبی نظیر هنگ زیره و شیرین بویه بابونه زعفران اسفرزه وغیره (۱۰) ونباتات پروتین دار یا فامیل لیگوم نظیر ( لوبیا نخود ماش باقلا فاصلیا ) خیلی خوب حاصل میدهد . و هکذا در تربیه کرم پیله گوسفند قره قل و اسپ نیز شهرت دارد. درنواحی مرکزی وارتفاعات بلند انواع میوه جات تازه وخشک ، مواشی لبنیات وسبزیجات نیز از تولیدات کشور مامیباشد .ولی لحاظ تکنالوجی معاثر مناطق کوهی چون هوای سرد دارد برای تربیه ملیاردها مواشی گاو گوسفند آهو دامداری چون مرغ مرغابی قاز وغیره، تربیه انواع گل غرض عطر و فروش،زنبور داری، زرع درختان میوه جات و میوه جات خشک، چوب فرنیچر(توت و چهارمغز) خیلی زیاد مساعداست.از همه مهمتر صفحات مرکزی افغانستان داری طبعت و اب وهوای صاف میباشد جایگا استراحت میلونها سیاح جهان خواهدبود. وچیز جالب وبسیار پراعم درجلال آباد نباتات تروپیک یا گرم از قبیل خانواده ستروس ( نارنج مالته کینو لیمو) نیشکر جوار و زیتون میروید واینگونه زمینها طور طبعی سال ۳بار حاصل میدهند. جلال آباد و لغمان یخچال طبیعی است که خداوند برای این ملت افغان تحفه داده است .این بدین معنی است انعده سبزیجات که درسایر نقاط در تابستان حاصل میدهند درجلال آباد درزمستان کشت میشود و ضرورت سردخانه سبزیجات نیست تازه بدست آورده میشود. مرکز افغانستان همه کوها و پراز برف اند.شمال جنوب وغرب افغانستان همه دشت اند .افغانستان به نسبت نداشتن تکنالوجی جدید نتوانسته است این آبها را ذخیره نماید. واین دشتهای که خاک آن دست ناخورده است تحت زرع قراردهند. سه دریا بسیار پر اهمیت درین خاک اند که دریای کابل ، رود هلمندو رود آمو میباشد .این دریاها به اندازه ۱۷ بیلون متر مکعب آبرا دریک سال به جریان می اورند .دریای آمو دریک ثانیه ۲۰۰۰ مترمکعب ودریک سال ۶۳ کیلومترمکعب آبرا بجریان می آورد (۹).این دریا از کوههای پامیر سرچشمه میگیرد نتوانسته است دشتهای شمال افغانستان که از کنار ش میگذرد سیرآب سازد. طول مجموعی این دشتها حدودبیشر از ۲۰۰ کیلومتر وبه عرض اوسط -۵۰ کیلومتر میباشد.اگراوسط را از قندز الی اندخوی به عرض ۵۰ کیلومتر در نظر گرفته شود. حدود۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع میشود اگر به هکتار سنجیده شود حدود تقریبی یک میلون هکتار درکنار دریای آمو بی حاصل افتاده است. (۸) در دنمارک ۶۰۰۰ دهقان ۵٫۶۵ میلون گاو را اداره میکنند که ۰،۱۲ فیصد نفوس میشود .یک دهقان در پهلو زمین داری الی۱۰۰ تا ۴۵۰ گاو راتربیه میکند .هر گاو حد اقل روزانه ۲۶ لیتر شیر میدهد. سالانه ۴٫۵ ملیارد لیتر شیر تولید میکند.دلیل آن اینست که هر دهقان علاوه بر کاه و علف مینو غذائی گاوهارا صد فیصد تطبیق مینمایند وهم دارای هوای سرد ونسل گاوخوب اند.دنمارک لبنیات نصف جهان را باکفیت درجه اول تولید میکند.در افغانستان ۶۴ فیصد دهقانان مصروف مالداری نیز هستند حدود ۳٫۷ میلون گاوشیری وغیرشیری دارند. یک گاو افغانی در روز ۵الی ۱۰ لیتر شیر میدهد درصورتیکه از این تکنالوجی در صفحات مرکزی افغانستان استفاده شود سطح تولیدات از ضرورت نفوس بلند خواهد رفت.
گندم اصلاع شده ونوعیت خوب حاصلات ما را از 1.6تن\هکتار اضافه مینماید به 6.7 تن بر هکتاریا 5 جریب.
۳ تحقیقات جنیتیکی نباتات
اساس تغیرات و پیشرفت در سیستم زراعت تحقیقات جنتیکی نباتات همان کشوربمنظور بدست آوریاصلاح و نسل بهتر میباشد.در افغانستان ۲۱ ستیشن تحقیقاتی نباتات وجود دارد.الی سال ۱۳۶۲ خدمات ارزنده نمودند. این مراکز الی سال ۱۳۷۲ فعال بودند ولی ازاینکه سایر سازمانهای تحقیقاتی بین امللی روابط خودرا قطع نموده بودند وهم جنگ داخلی وجود داشت کار مراکز خیلی محدودوبطی پیش میرفت. فعلا این ستیشنها تحت اداره انستیتیوت تحقیقات زراعت کار وفعالیت میکنند. ریاست تحقیقات نباتی درجنب پروگرامهای محلی درپروگرامهای بین المللی نیز سهمدار میباشد.درجنوری سال۲۰۰۲ دولت امریکا تحت نظر نمایندگی ایالات متحده امریکا برای انکشاف بین المللی (USAID) در شهر تاشکند باشرکت ۳۲ سازمانهای زراعتی وسازمانهای تحقیقاتی زراعتی جلسه نمودند.هرکدام ازین سازمانها در بخشهای خود با بودیجه مالی هنگفت کار مینمایند.این سازمانها یک تعداد متخصصین داخلی زراعت را با معاش کافی جذب نمودن وبدین ملحوظ وزارت کشاورزی از صحنه دور گذاشته شد . سازمانهای بین المللی تحقیقاتی نباتی جهانی که در افغانستان فعلاًمصروف اند قرارذیل اند. FAO, ICARDA, JICA, RAMP, FHCRAA, CIMMyT PHDP ,ICRISTو ,UNDP CIP, CIAT ,IFPRI, IPGRI ,ILRI,ISNAR, AVRDC, IWMI ,IFDC, IFRC, SOLIDARITES, GRSP, (IMC), ACTED, MADERA, CARE, HAFO), (ADA), FOCUS, DACAAR,ISRA , United Nations Agencies: FAO, World Food, United States Institutions: Texas A&M, Cornell Program, University, University of California, Davis, University of Vermont and Michigan State . [۴] این سازمانهاهرکدام از بزرگترین سازمانهای زراعتی جهان درهربخش میباشد. درجنب آن روابط با سازمانهای تحقیقاتی کشورهای منطقه وهمسایه خیلی مهم اند .بسیاری تحقیقات را پروگرامهای منطقوی تشکیل میدهندکه چند کشور همسایه یکجا پیش میبرند. مثلا تحقیقات درمورد برنج جریان دارد و این نبات تقریباً دومین قلم مصرف کننده افغان شده است . سازمان ایکاردا در سوریه و اکریسات درهندوستان میباشند که هردو بالای مناطق خشک کار مینمایند.افغانستان عضو آن سازمان است.فعلا همین سازمانها هرکدام داخل اففانستان کار مینمایند. اولا اینها درصدد جمع آوری ۱۷۷۰ نوع نبات افغا نستان اند.که قبلا در سال ۱۳۶۲ فارم دارالامان از قریه جات جمع نموده بودند.مهمترین کار تحقیقات نباتی انکشاف و اصلاح نباتات است تا بتواندحاصل اعظمی را بدهد.
۴ جنگلات
در سال ۱۹۷۰ مساحت جنگلات افغانستان ۱۳۱۳۰۰۰ هکتار بود .سه حصه خاکرا جنگلات نشتر سرب ارچه جلغوزه و پسته در ولایت کنر نورستان پکتیا و بادغیس تشکیل داده است. ۴۵۰۰۰ هکتار زمین را در بادغیس جنگلات پسته طبعی پوشانیده است.جنگلات پسته در ولایت سمنگان بلخ نیز وجود دارد. با استفاده از مکانیزه شدن محصولات ان چندین برابرخواهد شد. بزرکترین مارکیت پسته مغز سبزهندوستان است.
۵ غله جات Cerial Crops
عمده ترین نباتات که در جهان بشریت بالای آن زندگی میکند درهمین فامیل است. که عبارتند از گندم برنج ،جو،جواری، جودر وارزن میباشد.درجهان ۶٫۹۱ بیلون نفوس زندگی میکند ۴ بیلون آن که ۶۰فیصد نفوس جهان میشود درآسیا زندگی میکند .تمامی این نفوذ بالای نان گندم زندگی میکنند.۷۵ فیصد بودیجه زراعتی ساززمان ملل درمورداین نبات بمصرف میرسد.ملت افغان ۱۰۰ فیصد بالای نان گندم زندگی میکنند. درسال ۲۰۱۰ افغانستان ۹۰ فیصد گندم خودرا از کشورخود بدست آورد. درکشورهای پیشرفته یک انسان دریک سال کمتراز صد کیلونان گندم را استفاده میکنند در افغانستان طبق راپورسازمان غذائی جهان [اف ای و] یک افغان سالانه ۱۵۲ کیلونان خشک را بمصرف میسرساند.بدین معنی ۸۶، ۴ میلون تن نان گندم ضرورت این کشور است. درصورت استفاده از وسایل مدرن وسیستم جدید زراعتی این حاصل را از یک میلون هکتاربدست آوده میتواند.در حالیکه دوملیون هکتار مصروف تولید این نبات است. پاکستان و هندوستان در تولید برنج اعلی مشهوراند . خریدار این برنج افغان است.تاجرین این برنج افغان و مارک برنج افغانی است اما برنج افغانی نیست سالانه میلونها دالر اسعار این کشور به جیب آنها میریزد در حالیکه در افغانستان مناطق لغمان بغلان قندوز خان آباد لونگ وهرات شرایط مساعدبه کشت انواع برنج دارند.کشت جوار در جلال آباد وجو جودرو ارزن در صفحات شمال خوب ارزیابی شده است.
۶ حبوبات
از اینکه ریشه این نبات مقدارزیاد نیتروژن را از هوا بخود جذب میکند و ر تقویه خاک موثر است بنام خاندان لیگوم یاد میشوند. حبوبات عبارتند از دانه ماش لوبیا مشنگ باقلا نخود انواع دال عدس وسایبین میباشد.کشت این نباتات درهرگوشه افغانستان میشود ولی درشمال شرق افغانستان زیاده کشت میشود. لوبیا سرخ سفید و چشم بلبلی درافغانستان کشت میشود .لوبیا سرخ به اب زیاد ضرورت دارد.نخود که درمقابل خشکی مقاومت دارد در قسمت های زیاد افغانستان کشت میشود.
۷ میوه جات
میوه جات درافغانستان طور وافر پیدا میشود. چون افغانستان زمستان سرد دارد دراکثر مناطق نباتات میروید که تخم یا پندک ان باید حرارت منفی صفر را سپری کند.برخلاف در جلال آباد حرارت زیر صفر نمیشود درآن جا نباتات مناطق گرم از قبیل مالته سنگتره کینو نارنج لیمون زیتون نیشکر میرویند.مناطق اطراف کوهای پغمان ساحه خوب برای رشد نهال سیب نوع Gulden dilcious و Red dilcious شفتالو خیلی مناسب است.
۸ سبزی جات
پس از قرن ۱۸ در افغانستان تبلیغات برای خوردن سبزیجات اضافه شد.در جنب یک تعداد سبزیجات افغانی تخم یکتعدادسبزی از خارج وارد و بزر گردید.امروز در افغانستان بجز براکلی تقریبا تمامی سبزیجات به انواع مختلف می روید.در افغانستان سبزیجات به مقصد بدست اوردن منرالهاو انزایمها بدن و خوش مزه ساختن غذا مورداستفاده قرارمیگیرند.سبزیجات اصلی افغانستان را ابوعلی سینا یاد آوری نموده است.خوردن پیاز خیار ترائی گشنیز نعنا سیر طره مرچ کاهو کم برگ درقدیم مروج بود.بادنجان رومی بانجان سیاه کرم کدو سیب زمینی گلپی وغیره از خارج واردشده است. از اینکه سبزیجات در جلال آباد درزمستان کشت میشود .دولت امریکا بمنظورقطع کشت کوکنارپروگرامهای را در جلال ابادروی دست گرفته است.اخیرا ۲۰۶۸هکتارزمین تحت زرع قرارگرفته است .کشت کدو دربغلان ومیدان نتیجه خوب داده است. (۱۶).زیاده از 23 نوع سبزیجات درین خاک می موجود است.
گاو هلستون که روزانه درحدودبیشتر از25 لیتر شیر تولید میکند در شرایط افغانستان توافق دارد
۹ مالداری
نگهداری و تربیه حیوانات یک بخش عظیم از زراعت می باشد.مالداران افغانستان بدو بخش تبدیل گردیده اند دهقانان قریه جات و کوچی هاعشایر.درسال۲۰۰۳ سازمان FAO با هزینه ۷۸۰۰۰۰ دالر امریکایئ که از جانب کشور ایتالیا معاونت شده بود.در ۳۶۷۰۰ قریه جات افغانستان نفوس شماری را باهمکاری ۹۰۰ افغان براه انداخت.درنتایج چنین نگاشته شده است.در ۳۶۷۰۰ قریه بتعداد ۳ میلون فامیل زندگانی دارند.تعداد حیوانات بمقایسه ۱۹۸۱ خیلی ها کم شده وگراف بطرف کم شدن حیوانات اهلی دیده میشود.فعلا افغانستان دارای ۳٫۷ میلون گاو ۸٫۸ میلون گوسفند ۷٫۳۰ بز ۱۴۰۰۰۰ راس اسپ ۱٫۶ میلون مرکب ۱۸۰۰۰ شتر ۱۲٫۲ میلون دام مرغ مرغابی وغیره میباشد. درجه کم شدن حیوانات از از ۱۱-۱۴ فامیلی هرسال درهر قریه میباشد.مثلادرسال۱۹۸۱افغانستان بتعداد ۱۸ میلون گوسغند داشت. درسال ۱۹۹۵ بتعداد ۲۲ میلون در 2003 ۸ میلون راس گوسفند داشت.دوره طالبان شوم ترین دوره اقتصادی افغانستان بوده است. ازاینکه۱۲ شرکت افغای گوشت را از هندوستان و مرغ را از امریکا و برازیل وارد مینمایند .کدام پلان تدابیر دولتی دیده نمیشود.فعلا درشهرکابل یک کیلوگوشت گوسفند ۳۰۰ افغانی، گوساله ۲۶۰ افغانی و گاومیش های پاکستانی ۲۰۰ افغانی به فروش می رسد. [۵]
۱۰ حیات وحش
کنترول حیوانات وحش بخش از کار زراعت میباشد. که از لحاظ حفظ محیط ، شکار،تفرجگاها وغیره اهمیت زیاد دارد که بخش از اقتصادکشورها محسوب میشود.در افغانستان۱۲۰ نوع حیواتات پستاندار از نوع گوشتخوارن و غیر گوشت خوار ،۵۰۰ نوع پرنده -۴۵۰۰ نوع نبات خودرو، هم تعداداز خزندگان روی زمین و زیر زمین و ذوحیاتین انوع حشرات ،بیشتر از ۲۶ نوع ماهیان وما رماهی وجود دارد. بتعداد 27 نوع مارزهری غیر زهری وافعی آبی و خشکه شناخت گردیده است. تعدادازین حیوانات درحال انقراض اند.وتعداد ازبین رفته است.درمدت ۳۲ سال جنگ وغریبی مردم انچه که طبعی وجود داشت مورد تاراج قرار دادند.تقریباًتمامی عقاب باشه وشاهین درکشور شکار شده و به خارج قاچاق شده است. عمده ترین حیوانات وحشی افغانستان عبارتند از پلنگ ، پشک های کوهی و دشتی، پلنگ برفی درنواحی شمال شرقی ، کفتار در قندهار آهو رنگ آهوختن گوزن آجر آهو مارکوپولو خرس سیاه آسیایی میمون بز شنگلدار آهو باختری بز کوهی در نواحی شرقی وشمال شرقی افغانستان وجود دارد. خوک وحشی در ولسوالی گلران هرات بادغیسات و غیره پیدا میشود. گرگ و روباه و شغال را می توان در همه نقاط افغانستان مشاهده نمود اگرچه آنها هم به خاطر پوست شان از چنگ شکارچیان آرام ندارند و بعضی از انواع آنها توسط شکارچیان از بین رفته و یا خیلی کمیاب میباشند که ساحه حیات وحش افغانستان خیلی تنگ گردیده است. (۱۳)
یک گو وطنی درحال خراب تغذیه گردیده روزانه 5-10 شیر از آن استحصال میگردد.
۱۱علفچر
چراگاه های طبیعی افغانستان حدود ٣٠ ملیون هکتار بوده که نصف ساحه این کشور را احتوا نموده است. است. چراگاه ها ثروت بزرگ ملی و تکیه گاه های اصلی رشد مالداری در افغانستان است. چرا گاهای کشورهای پیشرفته اول و انجام داردند.و در صورت نیاز تخم علوفه خوب خود پاش میدهند. چرا گاه ها باید نقشه برداری ساحه مجاز و ممنوعه داشته باشند.زمینهای للمی از چراگاه جدا شوند. کبفیت ساحۀ نباتی و علفچر ها در غذا و حاصل دهی حیوانات تاثیر مستقیم داشته و تابع شرایط جوی و اقلیمی و رشد نباتی همان چراه گاه میباشد و بعضی از چرا گاه ها بالخصوص در نواحی جنوبی کشور جهت خشکسالی ها و چراندن بیرویۀ دیگران، ماهیت و کیفیت خود را از دست داده اند و باید توجه کرد که این چراگاها نباید به خاطر اضافه چراندن حیوانات ازبین بروند. چراگاه های پامیر و شمال و مناطق مرکزی از چراگاه های طبیعی و همیشگی افغانستان است. چراگاهای افغانستان عموما در دامنۀ کوها قرار داشته و شکل موسمی را دارا میباشند و در ایام بهار چراندن حیوانات در چراگاها شروع شده و نظربه موقعیت جغرافیای و اقلیمی الی ماه عقرب ادامه میداشته باشد.هکذا چرا گاه از ساحه بته ئی بلند و جنگل دور نگه داشته شوند.دامنه کوها جایگاه چرا گاو گوسفند کوههابرای بز ودشتهای خشک برای شتر مناسب است.گوسفند قره قل حیوان مقاوم در هرنوع شرایط توافق دارد.[۶]
۱۲ دامداری ومرغداری
در افغانستان 550 نوع پرنده شناخته شده است .که در آینده ساختن فارمها تربیه ونگهداری این موجودات زیبا درزیبائی کشور می افزاید.اففانستان داری تفرجگاه و زیارت های زیادمیباشد که این محلات محل خوب برای رشد و تربیه کبوتر مرغابی و قاز میباشد .درشهرکابل مارکیت بنام کاه فروشی اند که دران جا پرندگان بشکل محلی تربیه میشودولی درافغانستان فارم بزرگ پرندگان وجود ندارد. تربیه کبوتران رنگه وفروش ان در مارکیتهای بزرگ جز اقتصاد آینده کشور خواهدبود. مرغداری:تربیه مرغ بشکل نیمه عصری درافغانستان از سالیان دراز است که مروج است.درین اواخرفارمهای کوچک مرغ درمناطق هرات بامیان کابل وشمالی مروج گردیده است.ازاینکه تربیه مرغداری درایران سابقه بیشتر داردافغانهااز وسایل وطرز تربیه ایرانی استفاده میکنند.وهکذا یکتعداد وسایل از اطریش نیز وارد میگردد.افغانستان دارای 12 میلون پرنده و مرغ خانگی میباشد._(fao 2003) فعلا وارد کردن مرغهای یخچالی تحت نام بازار آزاداز خارج وارد میشود که بالای مرغداران تاثیر نموده است.افغانستان دارای مرغهای خانگی ، مرغابی، قاز ،کبک زری وفیل مرغ قوی اند.با ازدیاد ساختن این مرغان در فارمهای بزرگ امید است غرض بهبود شرایط اقتصادی آن.
۱۳ گلداری
مردم افغانستان از زمانه های خیلی قدیم با گل آشنائی داشتن. که میتوان نوعیت گلهارا درسکه ها ،مجسمه ها، میناتوری , کندن کاری روی اجسام نقاشی دریافت. گلهای افغانستان به 3 دسته یعنی درختی بته ونبات تقسیمات شده است.که درختی آن سنجد واکاسیا ونوع بته ئی آن ارغوان گلاب و مرسل و فرشی ان پتونی فلاکس همبری امیری آدم چیره وغیره نام برد.بیشتر از 200 نوع گل درافغانستان موجود است.در آینده برای استحصال عطر و زنبورداری ورنگ درآمد خوبی برای افغانستان خواهد بود. فعلا کدام کمپنی تولید گل وجود ندارد.سازمان ملل درین اواخر برای دهاقین هرات کشت زعفران را ترویج مینماید. مدتی کشور آلمان درصفحات شمال تربیه گل پتونی را ترویج مینمود. سایر گلها مارکیت ندارد در صورتیکه مارکیت خارجی وجود داشته باشد مردم به کشت گلها اقدام خواهند ورزید. [۷]
۱۴ نباتات طبی
یکی از اقلام صادراتی افغانستان را نباتات طبی تشکیل میدهد.که سلانه 20 -22 میلون دالربدست می ایند. در جهان 320000 نوع نبات وجود دارداز جمله 25000 نوع نبات درافغانستان موجود اند.از جمله 500 نوع ان شناسائی شده است .300 نوع نبات طبی قابل استفاده میباشد.از جمله 45 نوع ان ارزش تجارتی دارد. 6 نوع انرا عمدتاً صادرمیشود که عبارتند از هنگ زیره شرین بویه ایارلنگ اسپند تخم کوکنار وهکذا گنده فیروزه، ترکیب موم لائی ، چاسکو اسفرزه زعفران خاکشیر ساکو دانه نیز از اقلیت صادرات این کشور میباشد. ازاینکه مردم درین 30 سال طور غیر فنی این نباتات بارزش را خودسران قطع نموده اند .محصولات این نباتات خیلی پائین آمده است . فعلا دولت افغانستان در ده ولایت قطع یک تعداد نباتات طبی را ممنوع قرار داده است.
۱۵ تربیه ماهی
قبلا پروژه ای بند برق درونته سروبی کجکی و کوکچه وغیره نه تنها بمنظوراستحصال برق بلکه به مقاصد مختلغه اعمار گردیده بود.از جمله تربیه ماهی نیز بوده است.ولی پس از جنگها بندها و حوضهای ماهی از بین رفته است و ضرورت به احیا دارد. درین اواخر دولت فرانسه در گلبهار کنار دریای پنچشیر به ارزش 250000 دالر فارم تربیوی ماهی را ایجاد و به بهره برداری سپرده است. فعلا کدام پروژه بزرگ ماهی در دست نیست .دری های افغانستان دارای آبهای شرین میباشد در صورت ساختن حوضهای بزرگ تربیه ماهی درکنار دریاها میلونها دالر عواید بدست خواهد آمد. دوشرکت کانادای فعلا در احیا وباز سازی کانالها کار مینماید. [۱۰] [۱۱]
۱۶ نباتات نشه آور
کشت تریاک در۳۴ ولایت افغانستان مروج است .در زمان ظاهر شاه کشت این ماده از ۱۲۰۰ تن زیاده تجاوز نمیکرد.در ان زمان ترافیک پاکستان بود.پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی کشورهای آسیای میانه ترافیک این ماده گردید.این ماده مافیای دولتی را با خود داشته شبکه های ان تا اروپا و امریکا رسیده است.قاچاقچیان فعلا کشتی راه آهن هواپیما وکشتی زیر دریای را در اختیار دارند. فعلا حاصلات تریاک الی ۴۰۰۰ تن میرسد که ازین مدرک ۴٫۴۹ بیلون دالر عواید بدست می آید. این نبات اب زیاد را درکار ندارد.حاصلات این نبات دریک هکتار۲۹٫۲کیلو میباشد. [۱۲]
[۱۳] چرس (کنه بیس) . این نبات الی سالهای ۱۹۹۲ صرف در مزارشریف زرع میگردید. پس از ۱۹۹۲کشت این نبات ازدیاد پیدا نمود.فعلا در۱۷ ولایت افغانستان زرع میشود.حاصلات ان دریک هکتار۱۴۵ کیلو دریک جریب ۱۴٫۵ کیلو است.تولیدات این نبات درسال ۲۰۱۰ ۱۵۰۰-۳۵۰۰ تن تولید گردید. قیمت تولید یک هکتاربه ۳۳۴۱ دالر امریکائی میشود.درسال ۲۰۰۹ مجموع فروشات ۴۳۸ میلون دالر تخمین گردیده است.که هرسال صدها هزار خانواده را به تباهی میکشاند.بخصوص نسل جوان کشورها را.در اروپا مافیا اولا جوانان را به سگرت عادت میدهند بعدا به چرس بعدا به الکهول و هیروئین. [۱۴]
زنان تریاکی در شمال افغانستان زیاد دیده میشود۱۷ علوفه جات
علوفه جات منحیث یک بخش نباتات و اساس مواد غذائی حیوانات را تشکیل نموده برای تهیه انرژی بصورت مستقیم به حیوانات وبشکل غیرمستقیم بالای انسانها ضروری می باشد.علوفه جات بدوقسم اند یکساله مانند شبدر رشقه گلزرد شبدر ، شبدر ایرانی شبدر دورگ وماشک گل خوشه وعلوفه جات دوساله مانند رشقه ،اسپری ،شبدرشرین و شبدرقرمز میباشد. علوفه از برگ دانه و شاخه بسیاری نباتات ساخته میشود.ازبرگ و ساقه نخوداز ساقه ارزن از برگ جوار از رشقه وشبدر تمامی حصه نبات استفاه میشود.[۱۵]
۱۸ نباتات اصلی افغانستان
در هرکشور که یک نبات بشکل خودروی وجود داشته باشد.ان کشور مادر اصلی نبات میباشد. که میتوان از لوبیا یکنوع زردک زرد،پسته سیب بادام ۶۴ نوع انگور که سازمان غذائی ۹۶ نوع اعلان نموده نخود پنبه وسیرمیباشد.البته افغانستان مادر یکتعدادنباتات خودرو جشرات و حیوانات وحشی نیست مثلا درخت جلغوزه در آسیا صرف درافغانستان است ولی این درخت در امریگایکا جنوبی است.وهم نباتات دیگر هم مانند درانجا وجوددارد. (۱۳) ودلیل ان اینست که در زمین ۲۵۰ میلون سال سابق یک خشکه وجود داشته است. باد و دریا درانتقال تخم نباتات از یک محل در محل دیگر دارای اهمیت است.
نباتات طبیعی افغانستان نظر به کثرت آن در منطقه
19 پانویس
- ↑ نام FHCRAA حمایت از حاصلات اینده و باز سازی زراعتی افغانستان [۱]
- ↑ [۲] راپورکمک بانک جهانی به افغانستان بایدتمام راپور خوانده شود
- ↑ [۳]ویب ساید کتاب خانه ارزونا حاصلات زمین از یک هکتار در افغانستان ص5
- ↑ تمام سازمانهای که دراحیا افغانستان سهم اندصفحه شماره۲- [۴]
- ↑ احصایه گیری ونفوس شماری حیوانات توسط سازمان غذائی جهان [۵]
- ↑ برگرفته از مرکز حمایه محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه کابل[۶]
- ↑ [۷]همکاری سازمان زراعتی ایکاردا غرض ترویج گل زعفران درافغانستان
- ↑ [۸] تعداد انواع زنده جان در جهان
- ↑ قطع بتعداد 10 نوع نبات طبی از طرف دولت موقتاً ممنوع قرار داده شده است [۹]
- ↑ کمگ دولت فرانسه غرض احیا تربیه ماهی [۱۰]
- ↑ دوکمپنی کانادائی خواسته اند تا در احیا سد آبی در افغانستان کمک کنند [۱۱]
- ↑ ص ۴و۵ معلوات درباره کشت خشخشاش سازمان ملل[۱۲]
- ↑ مقدار کشت پاپی در افغانستان ص1[۱۳]
- ↑ کشت چرس در افغانستان سازمان ملل[۱۴]
منابع
.لست درآمدسالانه فی فردکشورهابااساس دالر
.راپور مکمل سازمان غذائی جهان اف ای هو در مورد تمامی موضوعات افغانستان
*۴.مقدار حاصلات در افغانستان دریک هکتار وبگاه اجصایه پوهنتون کابل پی دی اف http://www.afghandata.org:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/191/azu_acku_pamphlet_s
633_5_a3_n358_1968_w.pdf?sequence=1
.جدول دریافت حاصلات کشور در جدول احصاوی سازمان غذائی جهان اف ای هو http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor
.مالداری در کشور دنمارک با تمام خصوصیات تولیدی صفحه ۲ و ۱۱ طرف راست
.اندازه مقدار جریان اب در دریا آمو در وبگاه انسایلوکوپیدیا http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Amu+Dar'ya
.طلا خودرو یا نباتات طبی افغانستان از استاد حیات اله یوسفی
.اقلیم و خاک افغانستان. نوسته دوکتور عبدالقهار سمیر استاد فاکولته زراعت پوهنتون کابل سال ۱۳۵۸ هجری شمسی چاپ پوهنتون کابل
Geography of Afghanistan .۱۲ ویکی پیدیا انگلیسی.
.مرکز حمایت محیط زیست نشریه پوهنزی زراعت دانشگاه کابل معلومات عمومی در مورد حیوانات وحشی ، علفچر ونباتات افغانستان کابل افغانستان
*۱۴شرع درمورد نمو درختان خود روسبزی جات وگل ها در افغانستان. http://www.1902encyclopedia.com/A/AFG/afghanistan-08.html
. دهاقين شرق افغانستان بخاطر افزايش کشت سبزيجات تخمها را بدست آورند وبگاه صدای آذادی
.راپور صادرات میوه و سبزیجات از افغانستان
.مقدار شیر که یک گاو افغانی میدهد.در وبگا افغانستان امروز
19.پروژه آبیاری وزارت زراعت به ارزش 41 میلون از بانک جهانی تحت نام genral procurement note وبگاه وزارت زراعت http://mail.gov.af/en/Page/59
20.نفوس شماری حیوانات از طرف سازمان غذائی سال2003 افغانستان کابل
16.راپور صادرات میوه و سبزیجات از افغانستان
http://news.reportlinker.com/n06090380/More-Countries-Buying-Afghan-Fruits-and-Vegetables.html#
17.مقدار شیر که یک گاو افغانی میدهد.در وبگا افغانستان امروز
18.
19.پروژه آبیاری وزارت زراعت به ارزش 41 میلون از بانک جهانی تحت نام genral procurement note
وبگاه وزارت زراعت http://mail.gov.af/en/Page/59
20.نفوس شماری حیوانات از طرف سازمان غذائی سال2003 افغانستان کابل
http://www.fao.org/english/newsroom/news/2003/25511-en.htm
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر