تاریخ اتحادیه‌های صنفی افغانستان

.نوشته کریم پوپل

نویسنده ویکی پیدیا

۱ تعریف

اتحادیه‌های صنفی تأمین کننده چند جانبه منافع و حقوق اعضای خود می باشد. این منافع و حقوق عباتند از:

·         بهبود سطح معیشت (حقوق، انتقال درآمد)، تضمین تداوم استخدام و بالا بردن کیفیت زندگی کاری.

·         بسیج شدن گروهی کارکنان، بمنظور دفاع از حقوق و منافع، بهبود حیات کار و محیط کار.

۲ تاریخچه

موسس اتحادیه‌های صنفی در افغانستان حزب دموکراتیک خلق افغانستان میباشد. در سالهای ۱۳۴۴-۱۳۴۹دوره  حکومت محمد ظاهرشاه پس از اعلامیه حقوق بشر از طرف سازمان ملل  دموکراسی موقتی ونمایشی اعلان گردید .محمدهاشم خان دکتاتور وقت از مسند صدارت سبکدوش شده برادر وی شاه محمود خان  که مزاج نرم داشت از طرف شاه به صفت صدراعظم مقرر میشود.درهمین دهه در افغانستان سازمان و احزاب سیاسی به نسج گیری روشن آغاز نمود. برای اولین بار اتحادیه صنفی در کارخانه جات جنگلگ و ریاست خانه سازی تشکیل گردید.در ان زمان این اتحادیه هااز طرف ح.د.خ.ا رهبری میشد.پس از انکه در افغانستان لغو دموکراسی و سانسور مطبوعات اغاز شد.اتحادیه بشکل مخفی درانسجام کارگران فعالیت مینمود. اعضای اتحادیه بمنظور تقویه بنیه مالی اتحادیه صندوق تعاونی را بنا نهادن.این اتحادیه در سال 1357  پس از پیروزی ح.د.خ.ا علناٌٌ غرض انسجام امورات اجتماعی و فعالیتهای روز مره بفعالیت اغاز نمود.  بدین منوال تعداد عضو بسرعت بالا رفته بزودی نه تنها در محلات کار بلکه در موسسات خصوصی ،ولسوالی ها وقریه جات  رشد نمود.اتحادیهای صنفی ایجادصندوقهای تعاونی و امداد  را بمنظوراعطای قرضه، و اعضای  آسیب دیده نمود. . نخستین کنگره اتحادیه های صنفی افغانستان در 8 مارچ سال 1981 در شهر کابل دایر گردید. در سال ۱۳۵۹ شورای مرکزی اتحادیه‌های صنفی پس از تجارب 3سال دارای تشکیلات منظم گردید.درسال 1362 اتحادیه‌های صنفی افغانستان در چوکات دولت داری قوانین و مقررات گردید .دولت 75 فیصدپرداخت بودیجه مالی اتحادیه‌ها را متقبل گردید.در سال 1366 دفتر دفاع خودی در اتحادیهای صنفی تشکیل گردید.تا کارگران و کارمندان خود از اداره و فابریکه خود دفاع نمایند.به اساس راپور ریاست دفاع خودی شورای مرکزی سال ۱۳۶۹ ۴۵هزار کارکن از محل کار خود دفاع مینمودن .   الی سال۱۳۶۷ پیشه وران و مولدین خصوصی در تحت تشکیلات شورای مرکزی اتحادیه‌های صنفی فعالیت میکرد.در اخیر سال ۱۳۶۷ شورای مرکزی پیشه وران در چوکات دولت ساخته شد. تمام پیشه وران از قبیل بوت دوزان، کلچه فروشان، فابریکات کوچک صنایع پلاستیک وغیره در چوکات شورای مرکزی پیشه وران سهیم گشتن.بمنظور تشخیص و تحکیم امنیت شهرها تمامی ترانسپورتهای شهری کشوری و تکسی رانان خوش رضا و جبراً  شامل اتحادیه ها گردیدند. در سال 1368 دولت کمک خودرا از اتحادیه‌ها قطع نمود.و تمامی اتحادیه‌ها خودکفا شدن. پس از توحید قانون کار درجنب اتحادیه‌ها صنفی، اتحادیه هنرمندان افغانستان، اتحادیه‌های ترانسپورت و بارجالانی، اتحادیه ژونالستان، نیز تشکل یافت.در سال 1370 اتحادیه صنفی تغیر نام و جهت داده بنام اتحادیه ملی کارکنان افغانستان مسمی گردید.از سال 1992 الی ۲۰۰۲ در افغانستان راپور کدام تحادیه داده نشده.پس از سال ۲۰۰۲ دو باره تحت نام امکا بفالیت اغاز

قرار داد جمعی یا  تفاهمنامه کار
تعریف و مفهوم قرار داد جمعی:
قرار داد جمعی سند حقوقی است که بر مبنای تعهدات ، با تفکیک مکلفیت ها و وجایب اداره ( مؤسسه ) و کارکنان در برابر یکدیگر بمنظور بهتر شدن و انسجام امور عقد میگردد. این پدیده یک سند قبول شدهً جامعهً جهانی و سازمان بین المللی کار است که بخاطر فراهم آوری زمینه اعتماد کاری، بمنظور پیشرفت و انکشاف مسایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بین سه ارگان ( دولت ، اتحادیه های کارگری و کارفرمائی ) بوده و تجارب و نتیجهً آن در کشور های پیشرفته طور مثبت تجربه شده است.
محتوا و موضوع قرار داد جمعی:

قرار داد جمعی مسایل مربوط به: کار و تولید ، وقت کار ، حفاظت و شرایط مصؤنیت صحی کار ، نورم و نورماتیف های کار ، استراحت ، تشویق مادی و معنوی کارکنان ، مسایل معیشت و رفاه اجتماعی، تعمیم سیستم توزیع عادلانهً مزد و معاش ، استخدام و اشتغال ، تقاعد و بیمه ها ، مسایل مربوط به انفصال و سبکدوشی کارکنان، انضباط و دسپلین کار ، ارتقای مهارت های مسلکی و تخنیکی ، مسایل فرهنگی ، آموزشی و تربیتی ، رعایت از اسناد تقنینی ، تطبیق پلانهای تولیدی و کاری ، جلب کارکنان در بهبود کیفیت و بلند بردن سطح تولید و توجه و مواظبت به منافع و دارائی های اداره و مؤسسه را در بر میگیرد.
موعد قرار داد جمعی:

قرار داد جمعی بر مبنای صلاحیت های حقوقی آن در اخیر ماه حوت هر سال با در نظرداشت خصوصیات کاری هر مؤسسه، بین ( اداره ، رئیس اداره و به نماینده گی از کارکنان، رئیس اتحادیه کارگری ) برای مدت یکسال امضأ و عقد میگردد.
موارد تطبیق قرار داد جمعی:

بند (۱) – مفردات قرار داد جمعی بالای تمام کارکنان ( سکتور دولتی و سکتور خصوصی ) بطور مساوی تطبیق میگردد.
بند (٢) – هر گاه در نحوه ای تطبیق قرار داد جمعی بین اداره و اتحادیه کارگری اختلاف بمیان آید، توسط ارگانهای مافوق مربوط حل و فصل میگردد.
بند (٣) – رئیس اداره و رئیس اتحادیه کارگری از تطبیق مواد قرار داد جمعی کنترول بعمل می آورد.

۳ تشکیلات

تشکیلات شورای مرکزی اتحادیه‌های صنفی افغانستان بشکل ذیل توسعه یافت.

·         رئیس شورای مرکزی

·         معاون شورای مرکزی

·         هیات رئیسه و یا اعضا

·         مسئول بخش اقتصادو دفاع از تولید

·         مسئول حفاظت کار

·         مسئول تبلیغ

·         مسئول مالی

·         مسئول تشکیلات

·         مسول کاگرزنان

تشکیلات اتحادی‌های صنفی افغانستان شورای مزکزی، شورای شهری، شورای ناحیوی و شورای نمایندگان کلکتیف، ادادره یا اصناف بود.

۴ خدمات و فعالیتهای اتحادیه‌های صنفی

·         تامین معیشیت

·         تهیه و تدارک مسکن که به تعداد 5200 نمره زمین ارزان قیمت از قرارماه دوصد افغانی با موسسات به امضا رسید قیمت مجموعی 3 بسوه زمین 5000افغانی یا 2.5 دالر بود. فعلا شاروالی کابل 3 بسوه زمین را به مبلغ 40000 دالر بفروش میرسانند.غریب باید در سرک ها بخوابد .افغانستان پس از 1992 بدنام ترین دولتها ها پی هم میگذراند.

·         دفاع از حقوق کاکنان

·         قانونی ساختن اتحادیه‌ها نزد دولت

·         تهیه کودکستان برای برای اطفال کارگرزنان

·         ایجاد مغازه مواد اولیه و سایر مواد در داخل هر موسسه

·         حل موضوع حقوق کار، روز مزد شب مزد و سیستم کار.

·         ارتباط دادن اتحادیه افغانستان با سایر اتحادیه ها

·         حل موضوع حفاظت و مسونیت کار

·         عقد قرار داد جمعی بمظورتعد دولت و کارگر

·         ایجاد کورسهای سواد اموزی، کورسهای قصیر مدت رشتوی، مکاتب متمم کارگری و تهیه مواد درسی کارگر .در شهر کابل 2300 کورس سواد اموزی و 23 مکتب متمم کارگری ساخته شده بود تا اولاد این وطن در پرورش دولت سواد بیاموزد.

·         امداد مالی به کاگران اسیب دیده

·         ارسال اطفال کارگران به خاج کشور غرض سیاحت .سالانه حدود 1500 اطفال کارکنان دولت برای یک ماه از بودیجه دولت به تفریح میرفتن.

·         تعمیم تجارب در موسات مشابه کار درداخل و خارج کشور

·         تهیه ترانسپورت نان چاشت حمام اطاق اسراحت شبانه وغیره برای کاگران

·         ایجاد کلینیک های صحی در تمام موسسات  که از بزرکترین خدمت اتحادیه ها بشمار میرفت

·         طبق فیصله شورای وزیران موسسات اتحادیوی حق ایجاد فارمهای زراعتی  مرغداری و ضمنی بمنظور انکشاف زراعت و کمک به کارگران را دارند.

·         براه انداختن کارهای حشر و دواطلبانه

·         تشویق و ترغیب کارگران ممتاز ذریعه جوایز نقدی، مدالها، نشانهاوقهرمان ساختن یک یا چند کارگرممتاز در سال.

۵ ابتکارات عمده اتحادیه‌های صنفی افغانستان

·         در سال ۱۳۶۰ شورای وزیران افغانستان تصمیم گرفت تا معاش کارکنان و گارگران را اضافه نماید.دفتر اقتصاد اتحادیه‌های صنفی بدولت پیشنهاد نمود تا عوض پول ا جرای 7 قلم مواد اولیه راطور رایگان به کارکنان خویش توضیع نماید تا نرخ قیم درکشور ثابت باقی ماند..دولت افغانستان اولین دولت غریب  در جهان بود که برای مدت ده سال برای 750000 کارکن و افسر خویش هفت قلم مواداولیه را رایگان توضیع نمود.هفت قلم مواد اولیه عبارتند از 49 کیلوارد 7 کیلو روغن هفت کیلو برنج هفت کیلو بوره ده قطی گوگرد یک کیلو چای و هفت کلچه صابون بود.

·         اعمار سرک کابل بگرام بطول تقریباً 50 کیلو متر :کار این سرک در حوت سال 1368 آغاز در مدت 3 ماه آماده بهره برداری شد.این پروژه  توسط 18000 کارگر از 22 موسسه ساختمانی مقیم کابل اعمار گردید.کار 120 پل و پلچک را موسسات دولتی وخصوصی بطور برق آسا ختم نمود.ریاست انجنیری قوای مسلح وریاست ساختمانی بنائی  در کار این سرک شهکاری نمودند.در کار این سرک 23 کارگر زخمی و11 کارگر بیچاره وخدمت گار این وطن شهید شدند.نگارنده درین زمان مدیر مسول اقتصاد شهر کابل این اتحادیه ها بودم.

۶ منابع

1.ویکپدیاانگلیسی
2.یاداشتهای سیاسی و رویدادهای تاریخی نوشته سلطان علی کشتمند سال چاپ 2002 JAKET PRINT UK

3.از یاد داشتهای کریم پوپل مدیر مسول اقتصاد شهر کابل وقت

4. 4. آینده نشریه نهضت آینده افغانستان ماه اسد 1385سال هفتم شماره مسلسل 30 توسط داکتر شایسته

http://www.ayenda.org/Ayenda=%20%2030.pdf