معادن افغانستان
افغانستان برخی از پیچیده ترین و متنوع ترین زمین شناسی را در خود دارد. درین کشور قدیمی ترین سنگهااز دوره آرچین ۳۸۰۰میلون سال قبل وسنگهای از دوره پروتوزوئیک (۲۵۰۰- ۵۷۰ میلون سال قبل ) فنیروزوئیک ۵۷۰ الی ۱٫۶ میلون سال قبل الی امروز دیده میشود.این کشور همچنین دارای سابقه طولانی و پیچیده تکتونیکی دارند. دلایل آن تا حدود رابطه میگیرد به موقیعت ان در انتهای غربی هیمالیا ، تصادم نیم قاره هند ، تشکیل کوهای هندوکش وغیره مسایل میباشد.بدین لحاظ ذخایر معدنی افغانستان از نوع ماگمایی، پگماتیک، کار بونیتک ، اسکارن، هیدروتورمال ، دگرگونی یا متحوله و رسوبی میباشد. این کشوربنسبت کوهستانی بودنش دارای ذخایر معدنی متنوع و فراوان میباشد. گفته می‌توانیم در منطقه آسیا یکی از پر ثروت ترین کشور از لحاظ داشتن معادن میباشد. طبق اظهارات اخبار اندیپندد و سروی جیولوژی ایالات متحده امریکا ارزش نفت و گاز افغانستان$۲۲۲٬۸۹۲٬۳۵۰٬۰۰۰ وارزش معادن افغانستان $۹۰۸٬۹۴۸٬۰۰۰٬۰۰۰ ارزش مجموعی آن ۱۱۳۱۸۴۰۳۵۰۰۰۰دالر یا ۱۱۳۱٫۸۴۰ تریلون دالر میباشد.تحقیقات زمین‌شناسی به‌اثبات می‌رساند که در افغانستان ۱۴۰۰ نوع منرال و سنگ معدنی شناخت گردیده است. در این اواخر گروهی از ناسا آمریکا با وسایل اشعه لیزر توانستند معادن عمق کوه‌ها و زمینهای افغانستان را کشف عکسبرداری و تثبیت تقریبی نمود. تا فعلاً ۲۸۶ معدن فلزات ۵ میدان گازی در شمال ، تیل مایع وسایر معدنیات کشف شده‌است. معدن فلزات درافغانستان به تنهائی وجود ندارد بلکه به فیصدی پیدا میشود مثلا مس در ۲۴۰ نوع سنگ پیدا میشود زیادترین آن در بورنیت CuFeS4 با فیصدی 63.3% مس ومتباقی آهن وسلفر است. در افغانستان معدن که بمقادیر وافر وجود دارندعبارتند از معدن آهن حاجیگک دارای ۱٫۸ملیارد تن آهن، معادن طلا در چهار منطقه معدن طلا زرکشان غزنی، معدن طلا بدخشـان، معدن طلا خاک ریز قندهار، معدن طلا تخار، معادن کرومیت در حصارک لوگرو و در لسوالی زنه خوان غزنی وغیره مناطق، معادن ذغال سنگ در یازده محل از جمله ۵ معدن قابل استخراج، معدن لاجوردبدخشان دارای ۱۳۰۰ تن لاجورد در سرسنگ بدخشان، معدن مس عینک لوگر ۱۱٫۳ میلون تن، ذخایر نفت وگاز معادن سرب و روی(جست) در هشت محل، معادن مرمر «سفید و رنگه» میباشد علاوه براین دراین کشور معدن یورانیوم در منطقه خانشین هلمند تیتانیوم، لیتیم در نمکسار هرات ،کنر ، تخار، معادن آهن ۱۰۰محل، مس در دوازد محل، نقره ، منیزیم ، المونیم زابل ، قلعی، منرالهای قیمتی از قبیل کورندم امیتس توپاز،معدن یاقوت در دو ناحیه، اکومارین لعل در شغنان بدخشان، عقیق سیاه ورنگه ،گرانیت ،زمرد پنجشیر فیروزه، بیرایت ،تورمالین (شاه مقصود) ، معادن نمک در اندخوی فاریاب ، دولت آباد و تالقان و نمکسار هرات، فلورایت ، گچ، چونه، باروت، معدن گوگرد درکوه البرزمزارشریف، موادخام سمنت، تالک در ننگرهار، ابرک، گانزیت، برلیم، نیوبیوم، سزیوم ، روبیدیوم ،سنگ سلیت، معدن بیروچ ولایت نورستان ، معدن بیرات در غوربند پروان، معدن سیماب در ولایت غور ، معدن فلورامیت در ارزگان، سنگ رخام در هلمند، معادن مولیدین در زابل بغلان و لوگر، معدن بریل در ولایت کنرهار، معدن تنـتال در نورسـتان، بارایت در سنگلان هـرات، معدن شاه مقصود ماهیـپر کابل، وغیره دارا میباشد که تعداد آن تا هنوز کشف نشده‌است. البته ضخامت پوست زمین درنواحی پامیر الی ۷۵ کیلومتر در نواحی هموار ۵۰ کیلومتر ضخامت رسوبات از چند صد متر الی ۲۰ کیلومتر میباشد که مواد معدنی در میان اینها به‌شکل مواد کانی و رسوبی وجود دارد. تا اکنون تقریباً از این معادن بهره‌برداری نشده‌است.
تاریخچه معادن افغانستان
معدن‌شناسی یکی از مشاغلی است که از ۳۰۰۰ سال پیش تااکنون رواج داشته و مصری‌ها درمجسمه چشمان آخناتون وملکه نفریتیت از لاجورد افغانستان استفاده کرده‌اند. در آن زمان مردم معدن طلا ، آهن، مرمر ، لاجورد،یاقوت وفیروزه را میشناختند واز آن زیورالات میساختند. از گذشته‌های دور لاجورد، طلا و نمک دربدخشان، مسو آهن درقندهار وکابل استخراج می‌گردید. در قرون وسطی و در اوایل قرن ۲۰ نیز طلا در منطقه مقر،نقره وزمرددر ولایت پنجشیر، معادن متعدد آهن و سایر فلزات در نقاط مختلف و همچنینزغال سنگ در شمال و بخش مرکزی، نفت وگاز در مناطق شمال افغانستان، هلمند قندهار و خوست کشف شده‌است.
درقرن ۱۸ پس از انقلاب صنعتی در اروپا جهان کشایان غرض کشف معادن افغانستان باستان شناسان و معادن شناسان خودرا تحت نامهای سیار و یا نام دیگر گسیل داشتن.
برای اولین بار زمین شناسان انگلیسی(گریس باخ و هایدن) در افغانستان مرکزی وشمالی مشاهداتی انجام دادند وبعد‌ها زمین شناسان فرانسوی، (فیورون و همکاران) در سالهای ۱۹۲۶-۱۹۵۱ مناطقی در اطراف کابل را نقشه برداری زمین شناسی نمودند. در دهه ۱۹۵۰ با تاسیس ریاست تفحص نفت و گاز مرحله مهمی از مطالعات زمین شناسی افغانستان آغاز شد. در ۱۹۵۸ زمین شناسان افغانی با همکاری کارشناسان روسی جستجوبرای کشف نفت و گاز طبیعی را با موفقیت به پایان رساندند. در این مطالعات برای اولین بار ساختار زمین شناسی منطقه با تهیه نقشه‌های زمین شناسی همراه شد.
در سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۱ زمین شناسان فرانسوی(منزیه و لاپاران) حوالی کابل را نقشه برداری نمودند و از ۱۹۵۹ زمین شناسان آلمان غربی به کمک عکسهای هوایی کار تهیه نقشه زمین شناسی تمام نیمه جنوبی کشور را (با مقیاس ۱۰۰۰۰۰۰:۱)آغاز نمودند.
در ۱۹۶۳ ریاست “تفحص مواد مفیده جامد” تاسیس شد که در ۱۹۶۵ به ریاست ”جیولوجی و معادن“ تغیر نام یافت. در این ریاست با همکاری زمین شناسان روسی، اکتشاف، ارزیابی و تخمین ذخایر معدنی زغالسنگ، سنگ آهن، طلا و لاجورد آغاز گردید. در نتیجه همین تفصحات معادن بزرگی همچون “ معدن آهن حاجیگک“ در منطقه بامیان و حوزه بزرگ زغال سنگ از پلخمری در «شمال تا نزدیکی هرات» در غرب و مواد با ارزش دیگر همچون باریت، بریلیوم و... کشف گردید.
از ۱۹۶۵ مطالعات زمین شناسی وسیع و مهمی در مورد اکتشاف مواد معدنی مهمی چون سرب ، روی (جست) مس، طلا باریت، ابرک،سولفور، فسفریت‌ها، سینابر، زغال سنگ، آبهای معدنی، نمک طعام و مواد ساختمانی صورت گرفت. در ۱۹۷۳ ارزیابی جدیدی در مورد معدن بزرگ “ارگونیت“ در حاشیه جنوب غربی کشور و معادن مهم باریت در شمال هرات مورد اکتشاف قرار گرفت. در ۱۹۷۴ در منطقه لوگر(جنوب کابل)کمر بند مس دار بزرگی(مس عینک) کشف شد.
مهمترین مطالعات زمین شناسی افغانستان با تهیه نقشه زمین شناسی سراسر افغانستان در مقیاس ۵۰۰۰۰۰:۱ و همچنین تهیه نقشه تکتونیکی کشور در دهه ۱۹۷۰ به انجام رسید.
از ۱۹۷۶ تا اوایل دهه ۸۰ گزارشات و مطالعات قبلی بصورت کتابها و مقالات متعددی منتشر شده، از جمله “ تکتونیک افغانستان“ اثر و. ا. سلاوین(۱۹۷۶)، جیولوجی افغانستان اثر ولفارت و ویتکینت(۱۹۸۰) و “جیولوجی و مواد معدنی افغانستان“ که توسط یک تیم روسی و افغانی بدنبال تهیه نقشه سراسری زمین شناسی افغانستان تدوین و به زبان روسی و انگلیسی در مسکو به چاپ رسید(۱۹۸۰).
در دهه ۸۰ با تشدید جنگها در افغانستان مطالعات زمین شناسی عمده و سراسری متوقف شد و لی کارهای پراکنده و موردی مخصوصا روی معادن کشف شده و بزرگ نزدیک به مرکز کشور توسط متخصصین روسی دنبال گردید اما نتایج این مطالعات در دست نیست و احتمالا در روسیه حفظ شده‌است. در دهه ۹۰ کارهای زمین شناسی بکلی تعطیل شد و ساز مان زمین شناسی و معدن افغانستان در اثر جنگ آسیب جدی یافت. تنها در ۱۹۹۵ گری باورساکس(جواهر شناس آمریکایی) با همکاری بونیتا چمبرلن کتاب جالب “سنگهای قیمتی افغانستان“ را منتشر نمودند که در واقع جدید ترین اثر قابل توجه در زمینه زمین شناسی و مواد معدنی این کشور میباشد.
در سال ۲۰۰۲، با آغاز دوران جدید در افغانستان به نظر می‌رسد که دوران مهمی برای مطالعات زمین شناسی افغانستان در راه باشد.. درین اواخرکمپنی ناسا امریکا با وسایل اشعه لایزر توانستن معادن عمق کوها وزمین افغانستان را نقشه برداری سروی وتثبیت نمود. این سروی و عکاسی به مصارف ۳۰۰ میلون دالر موفقانه به پایان رسید.
سنگهای قیمتی در افغانستان
سنگهای قیمتی را در افغانستان بنام احجار کریمه، احجار قیمتی یا منرالهای قیمتی می‌گویند. استخراج این سنگها از چند هزار سال قبل الی امروز توسط اهالی محل صورت میگیرد. منرالهای بارزش معمولاً در قسمت شرقی و شمال شرقی افغانستان زیاده متبلور شده‌اند. این منرالها زیاده در ولایتهای پنجشیر بدخشان نورستان وقسمتهای هندوکش مرکزی وجود دارد. منرالهای و سنگهای رسوبی باارزش افغانستان عبارتند از فلوریت گانزیت سپایر یاقوت سرخ و کبود، لعل بدخشان گارنیت امارالت اکومارین زمرد بیروچ انواع کورندم میباشد. منرالهای و سنگهای نیمه قیمتی عبارتند از لاجورد توپاز تورمالین وکوارتز میباشد. چهار معدن مهم این کشور یعنی معادن پنجشیر ، یاقوت جگدلک، لعل بدخشان و نورستان بشکل غیر فنی استخراج شده به بازارهندوستان و مارکیت پاکستان بفروش می‌رسد.
معادن مس در افغانستان
درحدود ۳۰۰ رسوبات مستند مس در افغانستان وجود دارد ولی نا فعلاً در ۱۲ معادن مس تحقیقات صورت گرفته‌است. معادن مس در ولایتهای لوگر، هرات، فراه ، کاپیسا ، فندهار، زابل و معادن مس جنوب جنوب افغانستان عبارتند از مس عینک جوهر و دربند وغیره میباشد. تخمیناً افغانستان دارای ۶۸۵۰۰میلون تن مس دارند.(1)
معادن مس افغانستان که به مقیاس کوچک و بلند دارای سنگهای مس دار می‌باشند قرار ذیل اند:
§ معدن مس بلخاب سرپل
§ معدن مس در کوتل خاواک پنجشیر
§ معدن مس فرنجل غوربند
§ معدن مس جیرعلی پنجشیر و تاواخ پنجشیر
§ معدن مس کوه چراغانی کهنه خمار ولایت میدان در ۶۰ کیلومتری کابل
§ معدن مس لوگر در منطقه گلدره
§ معدن مس گل دره کوهدامن
§ معدن مس کوتل قلیچ علاقه کهمرد بامیان
§ معدن مس ارغنداب ، توخی قندهار
§ معدن مس دربند ولایت کابل
§ معدن مس گلوغه فراه اعیار ۱فیصدباسرب روی و آهن
§ معادن مس دربند کابل طول زون ۷ کیلومتر عرض اکیلومتر زیاده از۸۰ میلون تن
§ معدن مس شهدا هرات ۵ملیون تن اعیار۱٫۱ مس طول ۱۵۰-۲۴۰۰متر ضخامت ۲٫۴-۸متر
§ معدن مس دره علیسنگ بغلان ۲۰۰متر طول عرض۳۰متر معیار ۰٫۱ .
§ معدن مس با سرب وجست اوخان کشان فاریاب طول زون ۲٫۵ کیلومترعرض ۲۰-۲۷۰ مترعیار ۰٫۱- ۱٫۵ %مس با سر وجست
§ معدن مس کندالان ولایت زابل ذخیرهC1+C2 دارای ۳۷۰۰تن مس ۳٫۸% وسایر عناصر معدنی
هکذا در معدن طلا زرکشان ولایت غزنی وغیره محل به تناسب کم وجود دارد.
معادن آهن در افغانستان
تا فعلا در ۱۰۰ محل معادن فیرس مشاهده گردیده‌است. ذخایر مجموعی معادن آهن افغانستان بیشتر از بیلون تن میباشد. معادن آهن افغانستان بطور عموم دارای معیار بلند یعنی۴۷- ۶۲% میباشد که در جمله معادن کم مصرف و هم پر کیفیت در آسیا به حساب می‌آید. وهم در جمله معادن کم نظیر جهان شمرده میشود. معادن آهن درافغانستان در بدخشان پنجشیر غوربند بامیان حاجیکگ بهسود لال سرچنگل یکاولنگ و غور وهم در قندهار، میمنه، هرات، ارزگان، پکتیا از اهمیت زیاد برخور دار میباشد. در ۱۰۰ کیلومتری شمال قندهار منطقه خاکریز معدن بزرگ آهنی با ظرفیت ۳ میلیون تن واقع شده‌است. همچنین معدن آهنی در ۹ کیلومتری شهر جبل السراج قرار دارد. بزرگترین معادن آهن آسیای مرکزی معدن آهن حاجیگک در ولایت بامیان و در ۱۳۰ کیلومتری شمال غرب کابل قراردارد. در چند کیلومتری این معدن یک ذخیره عظیم آهک (برای گداختن آهن) وجود دارد. پس از حاجی گک دومین معدن آهن افغانستان همردیف با حاجیگک است معادن آهن سایه دریا میباشد. معدن آهنگران بامیان الی ۶۵فیصد آهن دارد. سومین معادن آهن افغانستان که با سایه دریا رقابت می‌کند معادن دهانه درغوشتک است که ۴۷ فیصد آهن دارد. چهارمین معادن بزرگ آهن افغانستان لال سرجنگل است که همردیف حاجیگک است.
معادن آهن افغانستان به مقیاس کوچک ویا بلند آهن دارد بصورت فهرست وار به شرح زیر است:
Ø آهن حاجیگگ بامیان
Ø آهن ارغنداب
Ø آهن سرخ کوتل هرات
Ø آهن بهارک بدخشان
Ø معدن آهن دامنه کوه پغمان در بالای حصه کوتی
Ø آهن کوه جبل السراج
Ø آهن ده سبز کوه خاک لمبه
Ø آهن کوتل خاواک پنجشیر
Ø آهن قول منار
Ø آهن کوه قلعه خواجه صاحب
Ø آهن کوه شاخ برتنی
Ø آهن لولنج غوربند
Ø آهن دره میاداد
Ø آهن رخه پنجشیر
Ø آهن کوه دشت لوگر
Ø آهن کوه قمچین باف میدان
Ø آهن دره پنجشیر
Ø آهن کو اله بله
Ø آهن پارند در بازارک پنجشیر
Ø آهن کرم جدران
Ø آهن کوه شاقول و شیرداغ
Ø آهن سیاه تپه و فراخلوم بهسود
Ø آهن زرد شنوار
Ø آهن کوه شاه مسعود قندهار
Ø آهن کوه بچه کرخ هرات
Ø آهن سیاه مشرقی
Ø آهن گلستان فراه.
در اکثریت معادن فوق تحقیقات ابتدائی صورت گرفته تاهنوز مقدار آن دقیق تثبیت نگردیده‌است. بعضی ازین معاد غیر اقتصادی نیز است.
معادن نقره در افغانستان
مهمترین معادن نقره افغانستان (طلای سفید) در ارتفاعات بدخشان، منطقه پنجشیر، در سیم کوه هرات، خاکریز قندهار ، غوربندو علاقه هزارجات و در رگه‌های معدن سرب بی بی گوهر (قندهار) ومقداری در معدن مس عینک مشخص گردیده‌است.
ذخایر نفت و گازافغانستان
نخستین عملیات حفاری جهت اکتشاف نفت و گاز در افغانستان در سال ۱۹۵۶ انجام شده‌است بطوری که در سال ۱۹۵۹ منجر به اکتشاف میدان نفتی انگوت در ولایت سرپل گردید. در فاصله سالهای ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۶ پنجاه حلقه چاه اکتشافی دیگر نیز در این حوضه حفر گردید که باعث اکتشاف ۳ میدان گازی بزرگ میدان گازی یتیم تاق (۱۹۶۰)، میدان گازی خواجه گوگردک (۱۹۶۱) و میدان گازی خواجه برهان (۱۹۶۴) شد. (کینگستون و کلارک۱۹۹۵) طبق مطالعات چندین ساله متخصصین روسی و افغانی از سال ۱۹۶۶ تا ۱۹۸۱ دست کم دو میدان نفتی کوچک، یک میدان گازی بزرگ (جرقدوق) و دو میدان گازی دیگر کشف شده‌است که عمدتا در بخش شما لغربی کشور میباشد.
حوضه شمال قسمتی از حوضه عظیم نفت و گاز آمودریا میباشد که از نظر میزان ذخیره در بین ۱۵۲ حوضه نفتی و گازی کشف شده جهان در رده پانزدهم قرار دارد. این حوضه ۵۱۵ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و در چهار کشور افغانستان ، ایران ، ترکمنستان و ازبکستان گسترش دارد. بر اساس مطالعات انجام شده میتوان مجموع ذخایر نفت و گاز شمال کشور افغانستان را اعم از ذخایرکشف شده و کشف نشده که قابل استحصال می‌باشند به صورت زیر تعیین نمود. درسالهای ۱۹۸۰ روسها مجموعا ذخایر معادن افغانستان را ۹۵ میلون بشکه وقابل استخصال را ۳۰۰ میلون بشکه تخمین نموده بود. ولی بعداً این ارقام اضافه شده‌است.
* مجموع ذخایر کشف شده نفت ۱٫۸ بیلون بیلر تیل خام در بین مزارشریف و شبرغان وجود دارد
* مجموع ذخایر نفت قابل استحصال ۱۵۶۹ میلیون بیرل
* مجموع ذخایر کشف شده گاز در حدود ۴۴۴ بیلون متر مکعب
* مجموع ذخایر گاز مایع۵۶۲ بیلون متر مکعب گاز مایع
دراین اواخر تحقیقاتی که توسط سازمان امریکائی ناسا انجام گرفت مشخص شد در افغانستان بیشتر از ۱۰۰ حوضه نفت و گاز وجود دارد. تاکنون در افغانستان بیشترین تحقیقات انجام شده در پنج حوضه نفت خیز صورت گرفته که دوحوضه آن در شمال آمو، یک حوضه آن در هلمند ، یک حوضه در هرات و یک حوضه آن در کتواز ولایت پکتیکا قرار دارد.
معادن نمک افغانستان
معادن نمک طعام در اندخوی ، تاقچه خانه تالقان، نمکسار هرات، مغور غزنی و غیره میباشد.تولیدات نمک افغانستان دریک سال ۱۳۰۰۰ تن میباشد. نمک تاقجه خانه تخار دارای آیودین میباشد.(2)(3)
معادن سنگ مرمر در افغانستان
یکی از سنگهای نیمه قیمتی که در تزئین وتعمیرات کار می‌گیرند مرمر است. هم اکنون در حدود ۳۵ نوع سنگ مرمر با ۴۵ رنگ مختلف در معادن کشور قابل دریافت بوده که ارزش مجموعی آن بالغ بر ۱۵۰ میلیارد دالر تخمین زده شده‌است. انواع مرمر سفید خوگیانی ، «مرمر سفید چشت هرات»، «مرمر کریمی سمنگان»، مرمر سیاه کابل ، مرمر فولادی وردگ، مرمر شیرچائی سالنگ، مرمر سبز تره خیل و کاریز میر و مرمر سرخ کندهار از جمله مرغوبترین نوع سنگهای مرمر اند که داری جنسیت میده دانه بوده و بعد از صیقل و پالش کاری شفافیت و جلای خاص را نشان می‌دهند. تا اکنون در افغانستان مانند فابریکه حریق شده حجاری و بتون کابل دیگر کدام فابریکه وجود ندارد که سنگ مرمر را به ظرفیت کشور قطع و پالش کنند. آمار و ارقام احصایوی نشان می‌دهد که ۸۰ درصد سنگهای مرمر و گرانیت افغانستان به منظور پروسس و پالش به کشور پاکستان به قیمت ۴۰ دالر فی تن منتقل می‌گردد، که بعد از پروسس با قیمت۳۰۰دالرفی تن دوباره بالای افغانستان به فروش می‌رسد.(4)
معادن گوگردافغانستان
معادن سلفر در افغانستان در میان آبهای گرم معدنی و بشکل جامد میباشد. مهمترین معادن سولفور افغانستان در ولایت بلخ ، اشکاشم بدخشان و نزدیکی ولایت ننگرهار وجود دارد.
معادن عناصر کمیاب افغانستان
معادن عناصر کمیاب عبارتند ازپگماتیت لیتیم نیوبیوم سزیم روبیدیم ، بریلیم تنتالیم و کدمیوم میباشد. این عناصر در گسترده پگماتیت به مقادیر کم و زیاد وجود دارد اگر در یک محل الی ده تن وجود داشته باشد معدن گفته میشود. از جمله معادن لیتیم بریلم تانتالیوم و نبیوم در افغانستان نسبتا زیاده از دیگر عناصر کم یاب وجود دارد. طور عموم ۴۹ معادن این عناصر در میان سنگهای پگماتیتیک وجود دارند. تحقیقات در مورد این عناصر در سالهای ۱۹۶۰-۱۹۷۰صورت گرفته‌است است که نا کافی است ضرورت است تا تا در مورد تحقیقات لازم صورت گیرد. ذخایر تننالیم ونیوبیم درمعدن نیلاو(ولایت لغمان) وساحات نورستان ونقاط دیگرکمربند پگماتیت خیز از اهمیت بلند برخورد داراست. معیار لیتیم در افغانستان از ۱٫۵ تا ۲٫۸ فیصد میباشد.
برلیم
درگستره کمربند پگماتیت خیز افغانستان در ولایت لغمان و جلال آباد وجود دارند. تشکیل این معادن متعلق بدوره اولیگوشویز یا ابتدا مرحله کریتوشویز مگمات میباشد. ترسبات مهم این ماده در دره پیچ دارای کرستل‌های به اندازه ۴۰ سانتی مترمی‌باشد که از نوع c1+c2 میباشد. این معادن دارای ۱۲۰۰۰ تن «بیرل» بوده که از جمله ۱۴۸۰ تن آن برلیم اکساید میباشد.
معادن لیتیم
به درازای ۸۵۰ تا ۹۰۰کیلومتر(ازهلمند تا ننگرهار، لغمان تا ارزگان و اشکاشم) باپهنای ۱۵۰ تا ۲۰۰کیلومتر تثبیت شده‌است. دها انباشته‌های معدنی این فلز به مقیاس معدن درمحدوده این گستره تشکیل گردیده‌است. مانند معدن جامنک، درومگل، پسگوشته ومعادن دیگر واقع ولایت نورستان که ذخایراوکساید لیتیم درین معادن ازپنجصد تا یک ملیون تن میباشد. معادن درومگل وجامنک (ولایت نورستان) که ذخایر بیش ازچهارملیون تن «اوکساید لیتیم» را دارند، یگانه معادن به سطح جهان یعنی بی نظیرشمرده می‌شوند. اگرچه کانادا نیز یگانه کشورپگماتیت خیزجهان است ودارای مقدار زیاد اوکساید لیتیم میباشد اما ذخایر این فلزات درافغانستان نسبت به کانادا چشم گیرتراست. ذخایربیریلیم نیز درپگماتیت‌های افغانستان به حد قابل ملاحظ گسترش دارد.
تنتالیم و نیوبیم
در یازده معادن که لیتم و برلیم دارند این دو عنصر به آنها یکجا وجود دارد. سه معدن دیگر آن در ولایت پروان و بدخشان موجود میباشد. ذخایر بزرگ این ماده درمنطقه نیله ولایت لفمان در میان سنگهای پگماتیت بطول ۴ کیلومتر وعرض ۴ متر میباشد قرار دارند. درین ذخیره گاه معادن تنتالیوم نیبیوم لیتیم برلیم سیزیم روبدیم و قلع نیز وجود دارند.
معادن فلزات افغانستان
در افغانستان الی اکنون ۲۸۶معدن فلزات را کشف نموده‌اند. معادن فلزات در زیاده نقاط افغانستان وجود دارد. تا فعلا ۱۲ معدن مس ۵معادن طلا و پنج معادن نقره، معادن کروم در ۱۴ محل، سب وروی در هشت محل، ۴ معدن مولی بودیم ۷ معادن المونیم ۸۹ معادن آهن با فیصدی سایر عناصر، معادن قلعی ونکل درین کشور کشف و مورد مطالعه قرار گرفته‌است.
معادن المونیم
در افغانستان تا فعلاً هفت معادن المونیم کشف گردیده‌است. بوکسایت‌ها منبع اصلی المونیم میباشد که در تشکلات احجار دریافت می‌گردد. لیترایت و کارست در کشور ما مماثل آن در شیله «او به تو» ولایت زابل و منطقه نالک ساحه تاله ولایت بغلان به مشاهده رسیده‌است. ذخیره معادن متذکره بطور مجموعی مقدار ۵٬۴ میلیون تن متریک بوده و فیصدی مواد معدنی به ۵۰ % می‌رسد. معدن لیترایت ولایت بغلان حجم بزرگتر داشته با دریافت انرژی بیشتر برقی در کشور پراسس المونیم در این دوساحه میسر میباشد.
سیماب
الی فعلاً شش معادن سیماب در افغانستان کشف گردیده‌است. این معادن در ساحات جنوب غربی کشور در اثر تبخیر چشمه‌های آب گرم تشکل نموده‌است. ذخیره تقریبی غیر منکشفه ان در حدود ۳۲۰۰۰ تن متریک میباشد. دو ساحه دیگر در منطقه افغانستان مرکزی و ساحات شرقی کشور مماثل تشکلات بالا منطقه سیماب دار (Hg) را نشان می‌دهد. ســاحات یاد شده در اثر تحقیقات مـزید از موجودیـت تشــکلات نقره (AU) و طلا (AG) نیز آگاهی خواهد داد.
وضع امنیتی در معادن افغانستان
با وجودیکه اداره پولیس در سراسر افغانستان وجود دارد باآنهم نقش قومندانهای محلی در استخراج معادن عاری از اهمیت نیست. دربعضی معادن تا هنوز حاکمیت دولتی تامین نگردیده و مردم خودسرانه معادن را استخراج نموده به پاکستان قاچاق می‌نمایند. غرض جلوگیری ازین خودسری وزارت معادن تا فعلاً ۷۰۰۰ پولیس را در معادن موظف ساخته‌است. ولی باوجود آنهم قاچاق وقتل وکشتار در معادن وجود دارد.
مقاله های مرتبط به معادن افغانستان که در ویکیپیدیا فارسی توسط بنده نوشته شده است
· انرژی در افغانستان
· معادن ذغال سنگ افغانستان
· معادن طلا در افغانستان
· معدن آهن حاجیگک
· معدن مس عینک
· معدن یاقوت در افغانستان
· دره صوف
منابع
1. | پوتانشیل معادن مس افغانستان نوشته ریاست سروی و معادن افغانستان http://www.bgs.ac.uk/AfghanMinerals/docs/Copper_A4.pdf 2 .تولیدات نمک افغانستان در یک سال
MINING.html
3. معدن بزرگ تخار که بنام تاقچه خانه یاد میشود در وبگاه ستراتیژی تولیدات منطقوی
4. احیا و باز سازی افغانستان بخش سنگ مرمر در افغانستان
5.معادن عناصر کمیاب در وبگاه منرالهای افغانستان
* ویکی پیدیا انگلیسی معادن افغانستان ویکی پیدیا فارسی انرژی در افغانستان
* معادن آهن و افغانستان صفحه ۹ نوشته سید موبین شاهدر وبگاه سرمایه گزاری در معادن
* جیو لوژی ومنابع منرالها در افغانستان نوشته تو سط عبداله در وبگاه سروی و جیو لوژی معادن انگلستان http://www.bgs.ac.uk/downloads/browse.cfm?sec=7&cat=83
* منرالها معادن احجار قیمتی جیولوژی وساختمان افغانستان در وبگاه ریاست سروی و معادن افغانستان
http://www.bgs.ac.uk/AfghanMinerals/
* معادن افغانستان نوشته شبکه اطلاعات خبری افغانستان در وبگاه
* معادن و منرالهای افغانستان نوشته اداره بین المللی سروی و جیو لوژی امریکا
* جیولوجی و منابع منرالهای افغانستان نوشته تحقیقات ریاست سروی جیولوژی افغانستان و اتحاد شوروی وقت در وبگاه سروی جیولوژی انگلیس
* نفت و گاز در افغانستان ارزیابی توسط اداره سروی وجیولوژی ایلات متحده امریکا
* نفت و گاز در افغانستان در وبگاهایم بندی
* معادن کمیاب نوشته دکتور عبدالسلام ظفری در وبگاه
http://www.acsf.af/reportsHTML/zafari1.html
* معلومات عمومی در مورد معادن افغانستان نوشته ریاست سروی جیولوژی افغانستان
http://www.bgs.ac.uk/afghanminerals/docs/afghan_supp_final.pdf
معادن سیماب وامونیم نوشته دوکتور میر محمد محفوظ ندائی مورخ پنجشنبه ۲۹ جنوری ۲۰۱۰ در دانشنامه آریانا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر