آکادمی علوم افغانستان
از کریم پوپل
| آکادمی علوم افغانستان | |
|---|---|
| Academy of sciences of Afghanistan | |
 | |
| نشان افتخاری اکادمی علوم | |
| شعار به فارسی: | منسجم ساختن موسسات علمی و تحقیقاتی وارتقاع تکنالوژی |
| تاسیس: | ۱۳۴۹ |
| نوع دانشگاه: | علمی وساینسی وتحقیقاتی |
| ایالت: | ولایت کابل |
| شهر: | کابل |
| پشتوانه مالی: | دولت |
| رئیس دانشگاه: | عبدالباری راشد |
| هیئت علمی: | ۳۲ نفر |
| کارکنان: | ۳۰ |
| وبگاه: | http://www.asa.af/aboutus.aspx |
- ۱- انجام تحقیقات بمنظور دور نما روشن در ساحات علوم طبیعی و بشری که به رشد اقتصادی ملی و غنای فرهنگی موثرتمام شده بتواند.
- ۲- مطالعه وارزیابی منابع طبیعی افغانستان ازقبیل منابع آب ، خاک ,انرژی، معادن،موادخام،منرالهاو احجارکریمه وسایر منابع طبعی.تعین ذخایر منابع وطروق استفاده موثر ازاین ذخایر نیز یکی از وظایف این بخش می‌باشد.
- ۳- استفاده ازجدید ترین دست آوردها و پیشرفتها علوم بشری و وسایل تخنیکی آراسته به تکنالوجی مدرن بمنظورارتفاع موثر در اقتصاد ملی و ارائه طرح مشخص درمورد.
- ۴- ارتقا حیثیت علم و دانش درافغانستان.
- ۵- سهمگیری در طرح وتدوین پلانهای جاری کشوربمنظور ارتقاع و رشد فرهنگی اجتماعی و اقتصادی.
- ۶- رشد وسیانت غنای فرهنگی و اقوام ساکن افغانستان.
- ۷ - رهبری و هم آهنگ ساختن کارهای علمی و تحقیقاتی در بخشای علوم طبیعی وبشری که توسط موسسات عالی تجصیلی و دیگر موسسات علمی و تحقیقاتی کشور انجام صورت می‌گیرد.
۱ تاریخچه
.قبل از تاسیس اکادمی علوم مراجع ارتباط علمی و فرهنگی با جهان خارج ضعیف بود هکذا کتا بها ، تولیدات ، تجارت ، تحصیلات وغیره مسایل بدون در نظر داشت نورم وستندرد تاحدود خودسرانه در افغانستان بپیش می‌رفت.باید یک مرجع علمی درسطح ملی وبین المللی ایجادمی‌گردید.تا با ارتباط با جهان خارج کشور را درتنظیم آورند. قبل از تاسیس اکادمی علوم نهادها انجمن‌ها و تاسیسات تحقیاتی وجودداشت.ولی این نهادها صرف کار بخصوص خویشرا بپیش می‌بردندکه طور کوتاه یاداوری می‌شود. برای اولین بار درافغانستان نهاد [ پشتو مرکه] درسال ۱۳۰۱ در چوکات وزارت معارف تاسیس گردید.سپس درسال۱۳۱۰ انجمن ادبی کابل ودرسال۱۳۱۱ انجمن ادبی هرات و قندهار تاسیس شد. که انجمن ادبی هرات تا فعلا فعالیت دارد. در سال ۱۳۱۶ انجمن ادبی کابل و قندهار با پشتو مرکه مدغم گردیدو بنام پشتو تولنه در چوکات وزرارت معارف افغانستان تاسیس شد.مجله کابل به حیث ارگان تحقیقاتی این نهادبچاپ می‌رسید. درسال ۱۳۲۱ انجمن تاریخ در چوکات وزارت معارف تاسیس گردید.که مجله آریانا و افغانستان ارگان نشراتی این این نهادبود.درسال۱۳۲۷ انجمن دایره المعارف در چوکات وزارت معارف تاسیس شدکه انجمن درسال ۱۳۴۴ درجوکات وزارت اطلاعات کلتور ودر سال۱۳۵۷ با اکادمی علوم افغانستان مدغم شد.درسال ۱۳۵۴ مرکز بین امللی کوشانی درچوکات یونسکوایجادوثبت گردید.درسال ۱۳۴۶ انجمن باستان شناسان در چوکات وزارت اطلاعات ساخته شد.پس از۱۳۶۱ به اکادمی پیوست پس از ۱۳۸۱ متعلق به وزارت اطلاحات کلتورگردید.در سال ۱۳۵۴ مرکز تحقیقاتی زبان پشتو ایجاد گردید.که ارگان نشراتی آن مجله پشتو بود که به زبانهای یونسکو بچاپ می‌رسید.در ۲حمل سال ۱۳۴۹ پس از فرمان شاه اکادمی تاسیس شد.درسال ۱۳۵۷ اداره مستقل ونهاد علمی قبول شد.باوشد سطح تحقیقات‌های علمی دروزارت خانهای معارف تحصیلات عالی وزارت اطلاعات کلتور مراکز تحقیقات اسلامی پوهنتون اسلامی ریاست سروی معادن انستیتوت تحقیقات زراعتی ،انستیتوت طب کابل اداره انکشاف صنایع دستی وغیره نهادها بنا به ضرورت وقت ایجاد گردید.ولی هرکدام اینها صلاحیت کشوری نداشتن.اکنون چنین صلاحیت را اکادمی دارند.۲ بخش‌ها وفعالیت آکادمی علوم افغانستان
۱.در بخش تحقیات علوم اسلامی در شهر کابل مکتب بنام دارالعلوم درزمان شاه تاسیس گردیده بود.شاگردان این مکتب پس از فراغت از صنف ۱۲ در فاکولته‌های شرعیات و حقوق معرفی می‌گردیدند.درسالهای پس از ۱۳۶۶ این مکتب به پوهنتون تحقیقات اسلامی تندیل گردید.پس از ۱۳۷۴ این نهاد تحقیقات خویشرا در بخشهای ثقافت فقه قانون تفسیر حدیث وعقیده در تحت نام معاونیت علوم اسلامی بکار آغاز نمود.فعلا معاونیت علوم اسلامی تشکیلات ذیل را اداره می‌کنند.
۱ :مرکز تفسیر و حدیث
- انسیتیوت تفسیر وانستیتیوت حدیث
- انستیتیو فقه
- انستیتیوت قانون و صول فقه
- دیپارتمنت فقه
الف:انستیتیوت عقیده و تصوف
- دیپارتمنت عقیده
- دیپارتمنت تصوف
د.مرکز دایرةالمعارف آریانا پس از احکام سال ۱۳۸۱ دوباره احیا گردید.
ه.دیپارتمنت زبانهای پامیری پس از حکم سال ۱۳۸۲ دولت انتقالی اسلامی در تشکیل انستیتیوت اقوام برادر درپخش مرکز زبان و ادبیات تشکیل گردید.
و.مرکز تحقیقات ریاضی فلسفی پس از تاریخ۱٫۱۳۸۲ به اکادمی علوم مدغم گردید.در۸٫۱۳۸۲ درجنب اکادمی به کار خویش ادامه دادند.
۳ بخش علوم طبیعی
۳.۱ بخش علوم بشری
۱. مرکز علوم اجتماعی- انستیتوت اقتصاد
- انستیتوت حقوق
- انستیتوت فلسفه و روانشناسی
- انستیتوت ژورنالیزم
۲.مرکز دایره المعارف
۳. مرکز زبانها و ادبیات
- انستیتوت زبان و ادبیات پشتو
- انستیتوت زبان و ادبیات دری
- انستیتوت زبانهای اقوام بردار
۴. مرکز تحقیقات بین المللی پشتو
۵. مرکز تحقیقات بین المللی کوشانی
۳.۲ القابهای علمی تاسیسات علمی افغانستان
در افغانستان درموسسات علمی بمنظورسهل ساختن تفکیک و تشخیص سطح آگاهی افرادرتبه علمی یا القاب از طرف دولت اعطا می‌شود.رتبه‌های علمی علاوه برشخصیت تفاوت در درآمد مالی نیز وارد می‌کند.رتبه‌های علمی مهم درکشورقرارذیل اند۳.۳ القاب علمی در پوهنتون ها(دانشگاه‌ها)
۱.پوهیالی [دانشجو]:از نامزد پوهیالی به پوهیالی سپری نمودن یکسال پس ازشامل شدن در کدرعلمی پوهنزی می‌باشد۲.نامزد پوهنیار[دانشور]: از پوهیالی به نامزد پوهنیار یک سمینار یا یک دوره معین را باید سپری کند.
۳.پوهنیار[دانا] یک دوره معین را باید سپری کند .یا کسانیکه ماستری بدست بیاورد.
۴.پوهنیار به نامزد پوهنمل :رتبه دوکتورا .کسانیکه دکترا خویش را بدست می‌اورندپس از کمیسون وزارت تحصیلات عالی این القاب را حاصل می‌کند.نامبرده باید یک اثر علمی تحریر کندو این اثر از یک کمیته موظف سپری شود.
۵.نامزدپوهنمل به پوهنمل: یک سمینار یا یک دوره محدود یکسال را باید سپری کند.
۶.از پوهنمل به پوهندوی .یک اثر علمی را تحریر کندواین اثرتوسط ۳ نفر پوهاند مورد تائید قرارگیرد موصوف سمینار باشرکت استادان ودانشجویان دایر کند.کاندید با به سوالات جواب مقنع داده باشد.ودر اخیر از طرف کمیته موظف قبول شود.
۷.از پوهندوی به پوهنوال:یک اثر علمی را تحریر کندواین اثرتوسط ۳ نفر پوهاند پس از سپری نمودن موفقانه سمینار قبول شود.در سیمینار استادان و محصیلن شرکت نمایند.کاندید با به سوالات جواب درست ارائیه کند.ودر اخیر از طرف کمیته موظف باید مورد تائید قرار گیرد.
۸.از پوهنوال به پوهاند[دانشمند].یک اثر علمی را تحریر کندواین اثرتوسط ۳ نفر پوهاند پس از سپری نمودن موفقانه سمینار قبول شود.در سیمینار استادان و محصیلن شرکت نمایند.کاندید با به سوالات جواب درست ارائیه کند.ودر اخیر از طرف کمیته موظف باید مورد تائید قرار گیرد. پوهاند معادل پروفیسوراست.مانند پوهاندعلی احمد پوپل،پوهاندشاه محمد شالیزی پوهاند احمد ضیا زهین وپوهاندمیر محمد حجازی.
۳.۴ القاب یا رتبه علمی در موسسات عالی تحقیقاتی
تعداد قابل شمار موسسات تعلیمی وموسسات عالی تحقیقاتی در افغانستان وجود دارد.که می‌توان از موسسه تحقیقاتی پوهنتون اسلامی ،انستیتیوت تحقیقاتی نباتی ،مرکز تحقیقاتی افغانستان شناسی وغیره.در موسسات تحقیقاتی محقق و سر محقق القاب گذاری شذه‌است.ولی در انستیتوت زراعت سلن مل ،سلن وال ،سلن یار سلندوی القاب گذاشته‌اند.۳.۵ القاب در آکادمی علوم افغانستان
باوجودیکه پوهنتون کابل مرکز علمی افغانستان است ولی اکادمی مرکز مافوق تروصلاحیت کشوری را دارد. القاب علمی اکادمی عبارتند از کاندید اکادمیسن و اکادمیسن می‌باشد. اکادمیسن‌های که فعلا درین اکادمی رول عمده دارندعبارتنداز* ۱*.اادمیسن :سلیمان لایق رئیس اکادمی ،پوهاند عبدلشکور رشاد،پوهاند دوکتور عبدالاحمدجاوید،عبدالواحد سرابی،غلام دستگیر پنجشیری،پوهاند دوکتور غلام فاروق اعتمادی،فقیر محمد یعقوبی ،محمد موسی وردک،برهاندین ربانی،عبدالاحد عشرتی ۲.بتعداد۲۲ نفر از کاندید اکادمیسن نیز در اکادمی کار می‌نمایند .می‌توان از نام پوهاند میر محمد احجازی، سر محقق عبدالکبیر رنجبر،دوکتور علی احمد پوپل،پوهاند دوکتور شاه علی اکبر شهرستانی، دوکتور محمود حبیبی ،محمد اعظم سیستانی،دوکتور اسداله حبیب ، محمد اکرم عثمان و غیره تام برد.
۳.۶ نشرات اکادمی علو افغانستان
اکادمی علوم افغانستان از زمان تولد ۱۳۱۰ هجری شمسی الی امروز نشرات داشته.درمراحل اول چند جریده و مجله محدود بچاپ میرساند.امروز هردفترو بخش از خود جریده و مجله دارد.۱.مجله کابل جریده زیری ومجله خراسان توسط مرکز زبانها و ادبیات نشر می‌گردد.
۲.مجله آریانا مجله افغانستان توسط معاونیت علوم اجتماعی بنشر می‌رسد.
۳.مجله تحقیقات کوشانی توسط مرکز بین المللی تحقیقات کوشانی بنشر می‌رسد.
۴.مجله پشتو توسط مرکز تحقیقات مرکز بین المللی زبان پشتو
۵.مجله طبیعت توسط بخش علوم طبیعی
۶.مجله تییان توسط بخش علوم اسلامی
۷.جریده تفکر توسط ریاست نشرات اکادمی
۸.مجله منطقوی توسط مرکز منطقوی
مجله ساینس و تکنولوژی توسط معاونیت علوم طبیعی و تخنیک
بعض ازین مجلات به زبان دری بعضی به زبان پشتو ودری بعضی به پشتو دری و انگلیسی بچاپ می‌رسد.
۳.۷ مقر ودفاتر آکادمی افغانستان
مقر فعالیت اکادمی افغانستان در چهار محل شهر کابل موقیعت دارد.- مرکز ریاست در چهار راهی سواد آموزی شهر کابل قرار دارد.
- دفاتروادارات اکادمی درتعمیر شاه بوبوجان عقب وزارت داخله موقعیت دارد
- ریاست نشرات و انسیتیوت مرکز زبانها درتعمیر چهارراهی اکادمی قرار دارد.
- مرکز تحقیقات بین المللی کوشانی،مرکز تحقیقات بین المللی زبان پشتو ،و ریاست باستان شناسی درتعمیر واقع قلعه فتع اله قرار دارد.
- موزیم انتوگرافی در قصر قدیمی شاه بوبو جان در عقب تعمیر وزارت داخله قرار دارد.
۳.۸ منابع
- ویکی‌پدیا انگلیسی Academy of Sciences of Afghanistan
- وبگاه آکادمی علوم افغانستان http://www.asa.af/aboutus.aspx
- تهداب گذاری تعمیر جدید اکادمی علوم نوسط معاون رئیس حمهورhttp://www.wahdat.net/index.php?page=news/afnews.php&id=2960&archive=13860403
- نخستین مرکز نحقیقاتی افغانستان شناسی افتتاح گردید.http://dari.irib.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=13736&Itemid=96
۳.۹ پیوند درونی
- کتابخانه آکادمی علوم افغانستان کتابخانه‌های افغانستان
- محمد صدیق افغان موسس ریاضی فلسفی
- زبانهای پامیری
- زبانهای افغانستان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر