نوشته کریم پوپل
افغانستان کشوریست با دره‌های فراوان و پهن در جهان. با نگاهی به نقشهٔ توپوگرافی افغانستان، این کشور را مملو از کوه‌هایی می‌یابیم که نیمی ازآن‌ها برای بیش از ۹ ماه مملو از برف‌اند. ارتفاع برف در زمستان در کوهای هندوکوش و پامیر در اکثر نقاط الی ۸ متر می‌رسد. از آب این برف‌ها هزاران دریاچه و ده‌ها دریا منشأ می‌گیرد. این دریاچه‌ها و دریاها در جریان میلون‌ها سال دره‌های طبیعی مملو از درختان گل‌ها و سبزه را تشکیل داده‌اند. در این دره‌ها چشمه‌هایی با آب شفاف و صحی جریان دارند. آب و هوا این دره‌ها در تابستان از ۲۵ درجه سانتی‌گراد در روز ودر شب ۵-۱۰ درجه سانتی گراد میباشند.
اکثریت این دره‌ها در قسمتهای شمال شرقی، مرکزی، جنوبی و جنوب شرقی افغانستان قرار دارند. قسمتهای جنوبی و جنوب شرقی به نسبت وزش باران‌های مونسونی هند داری بارندگی در تابستان بوده که این ساحات داری جنگل‌های غلو و درختان بلندسوزنی برگ از قبیل سرو، ارچه، نشتر، بلوط، صنوبر، کاج، خنجک، بادام تلخ و جلغوزه میباشند. دره‌های افغانستان معمولاً همواری بین دوکوه قرار داشته و دارای طبعیت خاص میباشند.
کوه‌های هندو کش در صفحات شمال شرقی و سطوح مرتفی مرکزی قرار دارند. این کوه‌ها دارای شاخ‌ها و کوب‌چه‌ها می‌باشد که دره‌های متعدد را تشکیل داده‌است. درصفحات واخان و مرکزی بسیاری از این دره‌ها به نسبت هوای سرد خالی از سکنه می‌باشد.
۱ .دره‌های پرنفوس هندوکش شمالی
دره‌های واخان، شغنان، اشاوه، منجان، جرم، درواز، درایم، کشم، ارسج، حنجاب، فرخار، دره اشکمش، خوست فرنگ، سمندان اندراب، خنجان، دوآب وسراب، تاله برفک، می‌باشد.
۲ .دره‌های هندوکش جنوبی
دره پنج، دره نور، کرم، پنجدره نجراب، باندول، اشپی، اسکین، دره هزاره پاران ده، ششل، سالنگ شمالی، اشاوه، کپچاق، چهارده، سیغان، کهمرد. شکاری، دره سالنگ جنوبی، درزاب، بلخاب،، پنجشیر(رخه، عنابه، بازارک، خنج)، غوربند، وغیره می‌باشد.
۳ .دره‌های معروف کوه بابا
درقسمت مرکزی افغانستان قرار دارد و عبارتند از دره فولادی، دره ککرک، دره بامیان، دره غوربند، دره ترکمن وغیره.۴ .دره‌های سفید کوه
دره خیبر، نازیان شینوار، ده بالا، پچیدواگام، وزیری، اچین، دره جاجی، خوگیانی، کجه، ماما، خیل، نکروخیل، شتوا، اشیان حصارک، غلزائی، تیزین، سروبی، چهار آسیا، موسئلی، سرخاک، التمور، چرخ، تنگی وردک، شنز، ناوه گی، جلگه غزنی، شلگر، آب بند، دله، ازخواه، تیرا، کرم، جاجی، رقبان، حسن خیل، مچل غور، ورد احمد زائی، زرمست، طوطا خیل، میدان خوله دره مین، شمل، نکه، مست توی بیرکوتی وغیره می‌باشد.۵ .دره‌های زیبا کوه پغمان
این کوه که از شاخه هندوکش بشمار می‌رود دره‌های بیشماری را ساخته‌است. که عبارتند از دره سرخ پارسا، دره جات بهسود، سوخته وادی، میر سبز، ناهور، مالستان، دایه فولاد، غاب دایکندی و ایماقستان، یکاولنگ، دیزنگی،، جاغوری، اجرستان، می‌باشد. بطرف شرق وجنوب این کوه شکردره، گل دره، استالف، غازه، پغمان، پشه‌ای، جلگه میدان، جلریز، نرخ، بیک سمند، دیمراد، خوات، ترمی، قیاق گلبوری، تورکان، ککرک، شاکی، زرسنگ، قره باغ، زرد الو، تمکی، رسنه، سنگ ماشه، دی چوپان، خاک افغان، وادی ارغنداب و گیزاب وغیره.۶ .دره‌های مشهور در سایر کوه‌ها
- دره مرگ درنورستان، دره پیچ در ننگرهار، دره سنگین دروادی هلمند، دره صوف درولایت سمنگان، در آجر دربدخشان، دره کیهان سمنگان، چهارکنت ولایت بلخ، سیاد در تاشقرغان، اسماردرکنرهار یا ولایت کنر دره نجراب در کاپیسا وغیره دره‌های کم جمعیت و بدون جمعیت میباشند.
۷ .منابع
- کوه‌های افغانستان و معرفی ولایات افغانستان ویکی‌پدیا انگلیسی
- شبکه اطلاع رسانی عمومی افغانستان
- ساید واشنگتن پوست. عساکرامریکاوی دره کرونگل یا دره مرگ را رها کردند
- دره پیچ در ولایت ننگرهارنوشته ساید
- Replenishing Afghanistan’s Arghandab River Valley
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر