از کریم پوپل
نویسنده در ویکیپیدیا
قره قل نام نسل گوسفندی است که داری پوست مرغوب میباشد. موهای پوست این گوسفند بشکل حلقه حلقه میباشد. گوسفندقره قل در هوای خشک ودشتهای کم اب توافق داشته درشرایط گرمهای ۴۵ درجه سانتی گراد درتابستان و منفی۳۰-درجه در زمستان مقاومت دارد. از قرن ۱۴۰۰ قبل میلادبه اینسو این حیوان شناخت گردیده‌است. در زبان ازبیکی قره به معنی سیاه وقل جوی را می‌گویند. درولایت سرخان دریاازبکستان شهرک است بنام قره قل [سیاه جوی ]نامیده میشود. در داخل شهر جوی بزرگ مملو از لوش ولای سیاه درجریان است. به همین لحاظ این شهر را بنام قره قل یا سیاه جوی می‌نامند. چوچه این حیوان بالاثر تغیرات جنتیکی در شهرک قره قل [قره کل] بدنیا آمده‌است. بعداًبطرف سائر کشور‌های آسیای مرکزی افغانستان ایران کشانیده شده‌است. این حیوان درهمین مناطق توافق نموده‌است. تربیه قره قل دریک کشور افریقائی بنام نامیبیا نیز صورت می‌گیرد. در قرن ۲۰ توسط جرمنها غرض تربیه انتقال شده‌است. از پوست این حیوان کلاه پوستین پوستینچه بالا پوش ساخته میشود. افغانستان پس از پسته بزرگترین منبع صادرات این پوست میباشد. درحدود۵۰-۱۶ میلون دالرارزین مدرک عوایدبدست میاًورد. زیاده خریداران این پوست انگلیس، دانمارک وفنلند و چین میباشد. ازپوست فره قل ۶ شکل کلاه ساخته میشود. که هرکدام ان نمایندگی ازفرهنگ همان ملت مینماید.
- ۱. استراخانی:در روسیه اذربایجان ایران ترکیه بشکل مدور قاق وبلندساخته میشود. که قات نمی‌شود. ازین کلاه قطعات نظامی نیز استفاده می‌نمود. روسها این کلا را [کره کل پهپاخ] می‌نامند.
- ۲. کلا تقری:درشمال افغانستان وتمامی کشور‌های اًسییای میانه در بین ملیت ترکمن ازبک و تاجیک معمول
- ۳. کلاه قره قلی:این کلاه قات میشود. زیاده در افغانستان مروج است. سالها قبلا کارکنان دولت کلاه قره قلی و عوام لنگی می‌پوشیدن. فعلا صرف در میان عوام وجود دارد. درمرکز شهر کابل بازار است مملو ازچندین دکان که صرف دوختن کلاه وبالاپوش قره قل را مینایند. بنام کلاه دوزان یاد میشود. در زمان طالبان پوشیدن این کلاه ممنوع قرار داده شده بود. باید همه لنگی می‌پوشیدن. بدین منظور صارات کم داشت. این نوع کلاه را فعلا حامدکرزی رئیس جمهورافغانستان استفاده مینماید.
- ۴. قرغزی: این کلاه بشکل مخروطی ساخته میشود. درساختن این کلاه نیمه پوست قره قل کار میشود.
- ۵. نیم دایره(). در میان مردم روس استفاده دارد. مانندکلاه برژنف. این کلاه قات میشود.
- ۶. شپو قرقل. دراروپا بشکل کلا شپوزنانه ساخته میشود. که علاوه برشپو انواع مختلف بالاپوش کرتی و واسکت ساخته میشود.قبلا یاد آوری نمودیم که در میان هزار پوست یک پوست آن طبیعی سور میبراید.که این پوست سور خیلی ها قیمت میباشد.زمانیکه آلمانها از کیفیت وکمیت پوست سور آگاه شدند.چندبره که پوست سور داشت از افغانستان برده تحت تحقیقات قراردادند.انها چون آراسته به علم و تکنالوجی میباشد.موضوع نسل سور را کشف وبریدنگ کردن. چندگوسفند از نسل سور را در چندکشور که نزدیک به آب وهوای افغانستان باشد.تربیه نمودن بلاخره این نسل درکشور نامیبیا نتیجه خیلی خوب داد.درنامیبیا تمامی پوست سور برنگ سیاه تولید میشود.که 100پوست نامیبیا مساوی به ارزش 1000 پوست افغانی است. همه میدانیم این یک نوع دزدی است.ما که خودرا مصروف جنگ نگه داشتیم.دزدان از موقع استفاده نموده ثروت و درامد مارا به یغما بردند.میخواهم عاشیه روم مرا عفو کنید.درسال 1358-1362 من واصف رشید ماستر و عصمتی صاحب ماسترزراعت در یک پروگرام تازه سازمان ملل بنام IBPGR یا انترنشنل بورد فور جینیتک ریسورسس که منظورش جمع آوری نمونه تخمیانه جات افغانستان بود کار مینمودیم. سازمان ملل قبلا میدانیست که جنگ داخلی سراسر کشور را فراه میگرد و مردم از قریه ها خودکوچ مینماید.درین قریه ها یکتعداد تخمیانه جات که مردم نسل به نسل کشت نموده ازبین میرود.از لحاظ زراعت این بزرگترین ضایع طبعی است.ما این تخمانه جات را به سازمانهای تحقیقاتی کشور سوریه ،ایالات متحده وایتالیا غرض حفاظت فرستادیم واز هرنسل یک کاپی را در فارم دارالمان دریک سردخانه نگه داشته و درهر دوسال کشت مینمودیم. درجنگهای شهر کابل این سرد خانه با 1700 ورایتی ازبین رفت یعنی در داخل خاک این ثروت از دست دادیم.زمانیکه به اروپا آمدم در مغازه ها فروش تمامی نسل سبزی جات میوه جات مارا اسپانیا ایتالیا و ترکها دزدی کرده برید نموده اند. بدین معنی اول انرا درکشورخود تجربه نموده از دو نسل نسل سوم را که قد و وزن متفاوت دارد بمیان آورده اند.بره که درپائین میبینید یک بره قره قل نامیبائی است.
۱ آش دادن پوست
مرحله سخت و دشواراین پوست آش کاری است. پس ازاینکه بره نوزادتولدشد. بسرعت اورا کشته وپوست انرا جدامی‌کنند. دلیل ان اینست که حلقهای موی بره بالا نرود. هرقدر موی یا پشم چسپیده وباز نا شده باشد به همان اندازه قیمت میباشد. دربسیاری موارد قبل از تولد مادر اورا قصابی نموده وبره انر در بطن مادر از بین می‌برند تا جنسیت بهتر را بدست آرند. سپس هر پوست را نمک یا شوره زده به مدت یک روز سربسر می‌مانند تا تارهای پشم خوب بخوابت. روز فردا پوستها را در افتاب می‌گزارندتا خشک شود. سپس مرحله آش کاری آغاز میشود. طوریست که پوست رابرای مدت ۱۸تا ۲۰ روزنمک و اب جو زده در میان پوست گاو میپوشانند. درین مرحله پوست باید مرطوب نگه داشته شود. واب جو را بخاطرنرم نگهداشتن پوست می‌پاشند تا پس از خشک شدن پوست نرم باقی بماند. سپس مرحله خرخره وتک تک شروع میشود. طوریست پوست را از میان پوست گاو بیرون کشیده تراش کاری ومی‌شویند و در آفتاب خشک میکنند. سپس پوست را می‌تکنانند. یعنی با چوپ خورد پوست را می‌کوبند. مقصد از تکاندن بیرون کشیدن پشم‌های جداشده در روی پوست ونرم کردن پوست میباشد. سپس قسمت‌های ناقص قیچی میشود. پس از قیچی مرحله سورت بندی اغاز میشود. درین مرحله شخص خیلی متجرب پوستها را مطابق نورم بین المللی سورت بندی نموده در کارتن‌ها غرض صادرآماده میشود.
۲ کمیت وکفیت پوست قره قل درچه‌است.
حلقه‌های مو یا پشم پرگل نازک محکم حلقوی وچسپده با پوست باشد. رنگ سیاه وکبوت پوست قره قل قیمت زیاده دارد نسبت به رنگ اشتری و خاکستری. یعنی رنگ سیاه درجه اول رنگ کبوت درجه دوم رنگ خاکستری درجه سوم واشتری درجه چهارم قیمت دارد. ولی هرکدام ازین رنگها ازخود جنسیت‌های مختلف داردکه تغیر درسورت نیز وارد می‌کند. معمولا بره که در بطن مادر اند. پوست خوب دارند. خوبترین وقیمت ترین پوست را بنام[ سور] می‌نامند که پشم همواردر روی پوست دارد. که در هر ۱۰۰۰بره یک بره ان پوست سور میداشته باشد. مردم شمال افغانستان پوست قره قل را [تقر] می‌گویند. پوست را که مرغوب نباشد. برای خودکلاه گیرد می‌سازندکه بنام کلاه ثقری یاد می‌گردد. که مردم جنوب افغانستان انرا کلاه بزکشان می‌گویند. در افغانستان شرکتهای زیاد صادر کننده پوست وجود دارد. در چوکات شورای وزیران ریاست قره قل اداره کننده صادرات پوست میباشد. در سال ۲۰۰۶ افغانستان توانسته‌است بتعدادیک میلون پوست قره قل را صادرکندو از ان ۵۰ میلون دالر عواید بدست آورد.۳ منبع
کتاب شناسنامه افغانستان نوشته بصیر احمد دولت آبادی درموردتربیه وپوست قره قل صفحات ۱۰۶-۱۱۰ سال چاپ ۲۰۰۳.- ویکی پیدیا انگلیسی
- 1.گوسفند قره قل karakul sheep
- 2.کلاه قره قلی karakul hat
- کلاه بزکشی Buzkashi hat [File:Buzkashi Game.jpg]
- اعلامیه سازمان حقوق بشر در امریکا در مورد گوسفند قره قل و قتل ان PDF http://www.humanesociety.org/assets/pdfs/fur/karakul_report.pdf
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر